Η συμφωνία των Πρεσπών και η Αριστερά

Αντώνης Νταβανέλος

  

Η δημόσια συζήτηση για τη συμφωνία των Πρεσπών πυροδοτεί τάσεις διάλυσης-ανασύνθεσης του πολιτικού σκηνικού.

Τα «μικρά» κοι­νο­βου­λευ­τι­κά κόμ­μα­τα που προ­έ­κυ­ψαν κατά την πο­λι­τι­κή κρίση της πε­ριό­δου που κα­θο­ρι­ζό­ταν από την αντί­θε­ση «μνη­μό­νιο-αντι­μνη­μό­νιο» –κόμ­μα­τα που δεν εξέ­φρα­ζαν συ­γκρο­τη­μέ­νες σχέ­σεις με κοι­νω­νι­κά στρώ­μα­τα, αλλά έχο­ντας απο­κτή­σει βου­λευ­τές χρη­σί­με­ψαν ως «σύμ­μα­χοι» των βα­σι­κών πα­ρα­τά­ξε­ων– ωθού­νται στη διά­λυ­ση. Οι ΑΝΕΛ, το Πο­τά­μι, η Ένωση Κε­ντρώ­ων εξα­ε­ρώ­νο­νται, ενώ ακόμα και το ΚΙΝΑΛ πιέ­ζε­ται στα όρια του πα­λιού ΠΑΣΟΚ που δεν έχει κάνει –ή δεν έχει κάνει ακόμα– την επι­λο­γή της επι­βί­ω­σης μέσω του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Αυτό συμ­βαί­νει, γιατί η συμ­φω­νία των Πρε­σπών είναι ένα «με­γά­λο» γε­γο­νός. Δεν απο­τε­λεί μυ­στι­κό ότι η συμ­φω­νία γρά­φτη­κε από το επι­τε­λείο του ΝΑΤΟ και οι λε­πτο­μέ­ρειές της ελέγ­χθη­καν από τον Τζέ­φρι Πάιατ στην Πρε­σβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα. Όσοι εξα­κο­λου­θούν να δια­τη­ρούν αυ­τα­πά­τες, ας σκε­φτούν ότι ανα­φαν­δόν υπέρ της συμ­φω­νί­ας έχουν τα­χθεί οι Τραμπ, Μέρ­κελ, Μα­κρόν και οι επι­τε­λείς της Κο­μι­σιόν. Δεν είναι πολ­λές οι ιμπε­ρια­λι­στι­κές «ρυθ­μί­σεις» που συ­γκέ­ντρω­σαν μια τέ­τοια ομο­βρο­ντία ομο­φω­νί­ας των πο­λι­τι­κών εκ­προ­σώ­πων των Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων.

Οι στό­χοι της συμ­φω­νί­ας είναι σα­φείς: η άμεση επέ­κτα­ση της στρα­τιω­τι­κής και δι­πλω­μα­τι­κής κυ­ριαρ­χί­ας του ΝΑΤΟ στα Δυ­τι­κά Βαλ­κά­νια, η πίεση πάνω στη Σερ­βία να πε­ριο­ρί­σει τις σχέ­σεις με τη Ρωσία και να εντα­χθεί στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, η απο­σα­φή­νι­ση των συ­σχε­τι­σμών δύ­να­μης με­τα­ξύ των χωρών της πε­ριο­χής στα πλαί­σια της δυ­τι­κής ιμπε­ρια­λι­στι­κής αλυ­σί­δας. Η δή­λω­ση του υφυ­πουρ­γού Εξω­τε­ρι­κών του Τραμπ ότι το ελ­λη­νι­κό κρά­τος με­τα­τρέ­πε­ται «στο ισχυ­ρό­τε­ρο και στα­θε­ρό­τε­ρο στή­ριγ­μα της πο­λι­τι­κής των ΗΠΑ στο γε­ω­πο­λι­τι­κό τόξο με­τα­ξύ Πο­λω­νί­ας και Ισ­ρα­ήλ» είναι απο­κα­λυ­πτι­κή. Ταυ­τό­χρο­να ανα­δει­κνύ­ει τη σχέση που υπάρ­χει με­τα­ξύ των «ρυθ­μί­σε­ων» στα Βαλ­κά­νια και της γραμ­μής των Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο, όπου τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ υπο­στη­ρί­ζουν ανοι­χτά το στρα­τιω­τι­κό και δι­πλω­μα­τι­κό «άξονα» Ελ­λά­δας-Κύ­πρου-Αι­γύ­πτου-Ισ­ρα­ήλ.

Είναι τρα­γι­κό πο­λι­τι­κά το γε­γο­νός ότι αυτή την κα­τεύ­θυν­ση στη­ρί­ζει σή­με­ρα μια πα­ρά­τα­ξη γύρω από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που προ­σπα­θεί να εμ­φα­νί­ζε­ται ως «προ­ο­δευ­τι­κή», ενώ προς ώρας εμ­φα­νί­ζε­ται να την αντι­πο­λι­τεύ­ε­ται η συ­ντη­ρη­τι­κή πα­ρά­τα­ξη γύρω από τη ΝΔ, που πα­ρα­δο­σια­κά στην Ελ­λά­δα υπήρ­ξε ο χώρος του «Ανή­κο­μεν εις την Δύσιν». Αυτή η πο­λι­τι­κή «ανορ­θο­γρα­φία» είναι κα­τα­δι­κα­σμέ­νη –αμέ­σως μετά τις εκλο­γές;– να επα­να­προσ­διο­ρι­στεί, με­τα­φέ­ρο­ντας δια­δι­κα­σί­ες πο­λι­τι­κής κρί­σης στο εσω­τε­ρι­κό αυτών που σή­με­ρα εμ­φα­νί­ζο­νται ως με­γά­λες πα­ρα­τά­ξεις, δη­λα­δή τόσο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και των γύρω του, όσο και της ΝΔ και του πε­ρί­γυ­ρού της.

Όμως δυ­στυ­χώς η συμ­φω­νία των Πρε­σπών έχει προ­κα­λέ­σει με­γά­λα ζη­τή­μα­τα στο εσω­τε­ρι­κό της Αρι­στε­ράς, σε κάθε εκ­δο­χή της.

Ένα τμήμα που κα­θο­ρί­ζε­ται από ένα γε­νι­κό­λο­γο αντιε­θνι­κι­σμό, ένα δυ­να­μι­κό που κάνει μια αξιο­ση­μεί­ω­τη δου­λειά π.χ. στο αντι­ρα­τσι­στι­κό κί­νη­μα, έχει με­τα­το­πι­στεί σε μια «φι­λι­κή» στάση απέ­να­ντι στη συμ­φω­νία. Πρό­κει­ται για ση­μα­ντι­κό λάθος, όχι μόνο γιατί οδη­γεί σε έμ­με­ση σύ­μπλευ­ση με την κυ­βέρ­νη­ση Τσί­πρα και σε απο­δο­χή της «κα­τεύ­θυν­σης» των Τραμπ-Μέρ­κελ, αλλά γιατί υπο­τι­μά τον με­γά­λο κίν­δυ­νο που δη­μιουρ­γεί η συμ­φω­νία στην πε­ριο­χή: η εγκα­τά­στα­ση του ΝΑΤΟ στη Βό­ρεια Μα­κε­δο­νία, και η ρύθ­μι­ση των γε­νι­κό­τε­ρων κρα­τι­κών σχέ­σε­ων υπό την επι­κυ­ριαρ­χία του, θα συν­δυα­στεί ανα­πό­φευ­κτα με την ενί­σχυ­ση των μι­λι­τα­ρι­στι­κών δυ­νά­με­ων και τις νέες αντι­θέ­σεις που μπο­ρούν να γεν­νή­σουν εξί­σου επι­κίν­δυ­νες εθνι­κι­στι­κές συ­γκρού­σεις. Η εκ πα­ρα­δό­σε­ως κα­χυ­πο­ψία της Αρι­στε­ράς –και κυ­ρί­ως της άκρας Αρι­στε­ράς– απέ­να­ντι στις ιμπε­ρια­λι­στι­κές λύ­σεις πε­ριεί­χε μια πο­λι­τι­κή «σοφία», που δεν είναι κα­θό­λου φρό­νι­μο να υπο­βαθ­μι­στεί στις συν­θή­κες που σή­με­ρα δια­μορ­φώ­νο­νται στον κόσμο.

Ένα άλλο τμήμα, που κα­θο­ρι­ζό­ταν από έναν γε­νι­κό­λο­γο αντι­ι­μπε­ρια­λι­σμό, κάνει ένα πολύ πιο επι­κίν­δυ­νο λάθος: προ­σπα­θεί να «αντι­πο­λι­τευ­τεί» τη συμ­φω­νία από εθνι­κή σκο­πιά, να δώσει την έμ­φα­ση στον κίν­δυ­νο για τα «συμ­φέ­ρο­ντα της χώρας», να υπο­γραμ­μί­ζει διαρ­κώς τον «αλυ­τρω­τι­σμό» των γει­τό­νων μας. Είναι μια επι­κίν­δυ­νη διο­λί­σθη­ση στον εθνι­κι­σμό που ανα­δεί­χθη­κε με τη «φι­λι­κή» αντι­με­τώ­πι­ση προς τα συλ­λα­λη­τή­ρια που ορ­γά­νω­σαν η Δεξιά και η ακρο­δε­ξιά.

Η στάση αυτή είναι πα­ντε­λώς αδι­καιο­λό­γη­τη και αδιέ­ξο­δη.

Ο Ν. Μέρ­τζος, ο πα­λιός ηγέ­της των «μα­κε­δο­νο­μά­χων» και επι­κε­φα­λής της ορ­γά­νω­σης των γι­γά­ντιων εθνι­κι­στι­κών συλ­λα­λη­τη­ρί­ων στη δε­κα­ε­τία του ’90, με το πρό­σφα­το άρθρο του στην «Κα­θη­με­ρι­νή», πα­ρου­σιά­ζο­ντας τα συ­γκε­κρι­μέ­να ση­μεία της συμ­φω­νί­ας και τις αλ­λα­γές στο Σύ­νταγ­μα των γει­τό­νων, κα­τέ­λη­ξε στο συ­μπέ­ρα­σμα ότι στο όνομα, στην ιθα­γέ­νεια, στη γλώσ­σα και στο Σύ­νταγ­μα, δεν υπάρ­χει πλέον κάτι που να προ­κα­λεί «πλη­γές στο σώμα της Ελ­λά­δας». Είναι θλι­βε­ρό να βλέ­πει κα­νείς την εφη­με­ρί­δα «Δρό­μος της Αρι­στε­ράς» ή την ιστο­σε­λί­δα Iskra να επι­μέ­νουν σε αυτά, προ­σπα­θώ­ντας να κά­νουν την τρίχα τρι­χιά, ενώ ταυ­τό­χρο­να υπο­τι­μούν απα­ρά­δε­κτα ανοι­χτούς αλυ­τρω­τι­σμούς όπως το σύν­θη­μα «η Μα­κε­δο­νία είναι μία και είναι ελ­λη­νι­κή» (ή το «Βό­ρειος Ήπει­ρος, γη ελ­λη­νι­κή») που «κο­σμού­σαν» τα πρό­σφα­τα συλ­λα­λη­τή­ρια.

Πα­ρα­δό­ξως, αυτή η με­τα­τό­πι­ση προς μια ανά­λυ­ση που απορ­ρί­πτει τη συμ­φω­νία των Πρε­σπών για λό­γους «εθνι­κού συμ­φέ­ρο­ντος», οδη­γεί σε μια πλήρη υπο­βάθ­μι­ση της κρι­τι­κής στο ΝΑΤΟ. Στο πρό­σφα­το κεί­με­νο της συλ­λο­γι­κό­τη­τας Restart (Επα­νεκ­κί­νη­ση) που ανα­δη­μο­σιεύ­τη­κε στην ιστο­σε­λί­δα Iskra, κα­λώ­ντας στα συλ­λα­λη­τή­ρια και σε «αγώνα για εθνι­κή ανε­ξαρ­τη­σία και λαϊκή κυ­ριαρ­χία», δεν υπάρ­χει καν η λέξη ΝΑΤΟ! Ακρι­βώς το ίδιο ισχύ­ει και στο θλι­βε­ρό κεί­με­νο υπο­γρα­φών, όπου δίπλα σε αυτές του Φρ. Φρα­γκού­λη, του Σε­ρα­φείμ Πει­ραιώς και του Σάββα Καλ­λε­ντε­ρί­δη, συ­νυ­πήρ­χαν υπο­γρα­φές στε­λε­χών με δια­δρο­μή μέσα στο κί­νη­μα και στην Αρι­στε­ρά. Πρό­κει­ται για επι­κίν­δυ­νη με­τα­τό­πι­ση που, στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση, μπο­ρεί να ερ­μη­νευ­τεί ως «ψά­ρε­μα» ψήφων και επιρ­ρο­ής στα θολά νερά του εθνι­κι­σμού, ενώ στη χει­ρό­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση ως υπο­βάθ­μι­ση των «κόκ­κι­νων γραμ­μών» που η Αρι­στε­ρά και οι αγω­νι­στές της οφεί­λουν να δια­τη­ρούν αδιά­σπα­στες απέ­να­ντι σε από­ψεις, φο­ρείς και πρό­σω­πα του βα­θιού συ­ντη­ρη­τι­σμού, που συ­νερ­γά­στη­καν επί δε­κα­ε­τί­ες με τον ιμπε­ρια­λι­σμό.

Επί­σης, καμιά αυ­τα­πά­τη δεν μπο­ρεί να υπάρ­χει πλέον σχε­τι­κά με το ρόλο και την πα­ρέμ­βα­ση της Ρω­σί­ας. Το κα­θε­στώς του Πού­τιν εκ­φρά­ζει απο­κλει­στι­κά τα συμ­φέ­ρο­ντα των Ρώσων ολι­γαρ­χών και χα­ρά­ζει πο­λι­τι­κή με μόνο κρι­τή­ριο την εξυ­πη­ρέ­τη­σή τους. Δια­τη­ρεί άρι­στες σχέ­σεις με την ΕΕ και κυ­ρί­ως τη Γερ­μα­νία, ανα­δια­πραγ­μα­τεύ­ε­ται επί Τραμπ τις σχέ­σεις του με τις ΗΠΑ, ενώ για την εξυ­πη­ρέ­τη­ση της πο­λι­τι­κής του δεν δι­στά­ζει να χρη­μα­το­δο­τεί και να υπο­στη­ρί­ζει τα πιο επι­κίν­δυ­να δί­κτυα και ρεύ­μα­τα της ακρο­δε­ξιάς στην Ευ­ρώ­πη, αλλά και στην Ελ­λά­δα.

Με το γει­το­νι­κό λαό δεν μας χω­ρί­ζει τί­πο­τα. Οι δια­φο­ρές που έχουν κλη­ρο­δο­τή­σει οι δε­κα­ε­τί­ες κα­πι­τα­λι­στι­κής εκ­με­τάλ­λευ­σης και ιμπε­ρια­λι­στι­κής κα­τα­πί­ε­σης θα μπο­ρού­σαν άμεσα να ξε­πε­ρα­στούν με βάση τη λο­γι­κή, την υπο­χρέ­ω­ση του κα­θε­νός μας να συ­γκρου­στεί με τον εθνι­κι­σμό μέσα στην ίδια του τη χώρα, έξω από την επι­κυ­ριαρ­χία των διε­θνών θε­σμών και ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυ­νά­με­ων.

Γι’ αυτό είναι ανα­γκαίο να στη­ρι­χτεί το Όχι στη συμ­φω­νία των Πρε­σπών, αλλά από συ­γκε­κρι­μέ­νη σκο­πιά: αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κή-αντιε­θνι­κι­στι­κή-αρι­στε­ρή, ερ­γα­τι­κή και λαϊκή. Κάθε με­τα­κί­νη­ση από αυτή τη βάση μπο­ρεί να πλη­ρω­θεί με βαρύ αντί­τι­μο.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά