100 χρόνια ΣΕΚΕ: Συνέντευξη με τον Δημήτρη Λιβιεράτο

Συνέντευξη με τον Δημήτρη Λιβιεράτο, ιστορικό της εργατικής τάξης

 Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση του ΣΕΚΕ. Λίγες μέρες πριν την ίδρυσή του, ιδρυόταν κι η ΓΣΕΕ. Ποιους αγώνες έδινε το εργατικό κίνημα εκείνο το διάστημα; Τι γινόταν με τις απεργίες, τις εργατικές διεκδικήσεις; 

Το Πρώτο Πανελλήνιο Εργατικό Συνέδριο της ΓΣΕΕ πραγματοποιήθηκε 21-28.10.1918. Από το πρώτο συνέδριο φάνηκαν τρεις τάσεις. Η ισχυρότερη ήταν σοσιαλιστική με συμμετοχή παλαιών στελεχών της Φεντερασιόν Θεσσαλονίκης, τους Θεσσαλούς συνδικαλιστές και πολλών επαγγελμάτων Αθήνας-Πειραιά. Μετά το τέλος του συνεδρίου ιδρύθηκαν και έξι κλαδικές ομοσπονδίες εργαζομένων. Να σημειώσουμε μια εθνική ιδιομορφία του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος ήταν να έχει μια διπλή οργάνωση. Τη μια οριζόντια, με τα Εργατικά Κέντρα, όπου σε κάθε πόλη συγκεντρωνόντουσαν τα τοπικά σωματεία στα Εργατικά Κέντρα, και την άλλη κάθετη, με τις Ομοσπονδίες που αποτελούσαν ομοιοεπαγγελματική οργάνωση σε πανελλήνια έκφραση. 

Να υπενθυμίσουμε ότι εκείνη την εποχή στην κυβέρνηση ήταν το Κόμμα των Φιλελευθέρων με ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η κυβέρνηση ήθελε να δείξει με αυτή της την ανοχή ότι ήταν ένα δημοκρατικό κράτος και μπορούσε έτσι να το αποδείξει παρουσιάζοντας και την συνδικαλιστική ελευθερία στην επερχόμενη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης. Έτσι να διευκολύνει την πολιτική των ελληνικών διεκδικήσεων. 

Εκείνη την εποχή οι εργαζόμενοι αγωνιζόντουσαν για το ωράριο εργασίας, τις ασφαλίσεις, την εξασφάλιση της δουλειάς και άλλες πολλές μικρότερες διεκδικήσεις. 

Η Ελλάδα τότε είχε πληθυσμό 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Οι καταγεγραμμένοι εργάτες ήταν 64.202. Όμως, να αναφέρουμε ότι δεν συμμετείχαν όλοι οι εργαζόμενοι στα σωματεία. Οι εργοδότες δεν ήθελαν οργανωμένους εργαζόμενους. Αλλά και πολλοί εργαζόμενοι εκείνη την εποχή ήταν στρατευμένοι και δεν λογαριάζονται. Μια άλλη επίσημη στατιστική του κράτους αναφέρει 72.248 εργαζόμενους. 

Στο διάστημα του Μεσοπολέμου το εργατικό κίνημα είχε αναπτυχθεί κι έδινε μάχες για τα ζητήματά του σε όλες τις πόλεις της χώρας. Μια ιδιομορφία ευνοϊκή για το Εργατικό Κίνημα ήταν ότι το Αγροτικό Κίνημα, που ήταν σημαντικό, ποτέ δεν αντιτάχθηκε στις διεκδικήσεις της εργατικής τάξης. Πράγμα που θα επιθυμούσε η κάθε φορά εξουσία. 

Το μεγάλο αγωνιστικό παράδειγμα της Θεσσαλονίκης όπου επί τρεις μέρες το 1936 είχε επιβληθεί η εργατική δύναμη. Δεν είχε την ανάλογη πολιτική υποστήριξη. Όμως η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη περίοδος ήταν η ενεργή συμμετοχή στο Κίνημα της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944. Με μεγαλειώδεις απεργίες παρά την τρομοκρατία των δυνάμεων της Κατοχής. Κατάφεραν να ακυρώσουν τον Νόμο για την υποχρεωτική επιστράτευση το 1943. Ετσι δεν αναγκάστηκαν έλληνες εργάτες να πάνε να δουλέψουνε στην Γερμανία. 

Η ιδρυτική γενιά του ΣΕΚΕ είναι σχετικά άγνωστη και παραμελημένη στη μνήμη της Αριστεράς. Ποιες ήταν οι οργανώσεις κι οι αγωνιστές που πρωτοστάτησαν σε αυτό το μεγάλο βήμα; Το κόμμα ιδρύθηκε ένα χρόνο μετά την Επανάσταση του Οκτώβρη στην Ρωσία και ταυτόχρονα με την Γερμανική Επανάσταση.

Η επίδραση της Ρωσικής Επανάστασης του Οκτώβρη 1917 ήταν μεγάλη. Πολλές ελπίδες γεννήθηκαν εκείνη την εποχή ότι σύντομα η επανάσταση θα επεκταθεί σε πολλές χώρες. Όμως ακολούθησε η Γερμανική Επανάσταση η οποία συνετρίβη από την αντίδραση και οι ηγέτες Λούξεμπουργκ και Λήμπκνεχτ δολοφονήθηκαν από την αντίδραση. 

Λίγες μέρες μετά το Α’ Συνέδριο της ΓΣΕΕ και συγκεκριμένα 4-10 Νοεμβρίου συνήλθε το ιδρυτικό συνέδριο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος. Συμμετείχαν περίπου 1.000 μέλη τα οποία αντιπροσώπευαν πολλές τοπικές σοσιαλιστικές οργανώσεις. Να αναφέρουμε ότι αυτό το κόμμα το 1924 στο Γ’ Συνέδριο αποφάσισε να μετονομαστεί σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος. 

Επίσημο όργανο του κόμματος το 1918 ήταν ο Εργατικός Αγώνας με υπεύθυνο τον Δημοσθένη Λιγδόπουλο. Μετονομάστηκε σε Σοσιαλιστικός Αγών. Αργότερα όργανο του κόμματος έγινε ο Ριζοσπάστης που εξέδιδε ο Γιάννης Πετσόπουλος ο οποίος προσχώρησε στο κόμμα και παρέδωσε την εφημερίδα του. Στην πρώτη Κεντρική Επιτροπή συμμετείχαν οι Αρίστος Αρβανίτης, πρώτος Γραμματέας, Ν. Δημητράτος, Παναγής Δημητράτος, Μιχαήλ Σίδερης, Σ. Κοκκίνης και Δημοσθένης Λιγδόπουλος. 

Πρώτα να αναφέρουμε την Φεντερασιόν της Θεσσαλονίκης. Αλλά υπήρχαν κι άλλοι πολλοί σοσιαλιστικοί όμιλοι σε πολλές πόλεις της χώρας. Στην Αθήνα υπήρχε το Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών, και Όμιλοι στον Πειραιά, το Βόλο, Κέρκυρα, Καβάλα, Λάρισα, Μυτιλήνη, Χαλκίδα, Πάτρα.

Το βιβλίο σας Το Ελληνικό Εργατικό Κίνημα 1918-1923 είχε κυκλοφορήσει πρώτη φορά το 1976 και θα επανεκδοθεί σύντομα. Τι σας είχε ωθήσει να καταπιαστείτε με αυτό το ζήτημα; 

Ο σημαντικός για την ελληνική ιστορία Κορδάτος είχε περιγράψει την πρώτη περίοδο των εργατικών αγώνων. Επρεπε να συνεχιστεί. Το σπουδαίο, όταν άρχισα, ήταν ότι ζούσαν ακόμη πολλοί από τους αγωνιστές του Μεσοπολέμου και της Κατοχής. Ετσι άρχισα την καταγραφή. Με πολλές δυσκολίες λόγω της καθημερινής τρομοκρατίας εκείνη την περίοδο. Πολλή δουλειά αλλά και ενδιαφέρουσα. Παρά τις δυσκολίες μπόρεσα να καταγράψω τους αγώνες της Εργατικής Τάξης στον Μεσοπόλεμο. Το πρώτο από τα τέσσερα βιβλία ήταν έτοιμο το 1964 αλλά μεσολάβησε η Δικτατορία και εξεδόθη το 1976. Συνέχισα, αργότερα με την μεταπολεμική ιστορία των εργατικών αγώνων με πρώτο την ιστορία της Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα, τα 90 χρόνια της ΓΣΕΕ, την Κίνηση των 115 Σωματείων, Μεγάλες Ώρες της Εργατικής Τάξης στην Ελλάδα. 

Πηγή : ergatiki