Οι Θέσεις Του Απρίλη

Ο Λένιν έφτασε στην επαναστατημένη Ρωσία στις 3, ξημέρωμα με 4 Απριλίου του 1917, ερχόμενος μαζί με άλλους επαναστάτες από την Ελβετία, όπου ήταν εξόριστος και αποκλεισμένος λόγω του μακελιού που εξελισσόταν στην Ευρώπη. Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος που ξεκίνησε το 1914, βρισκόταν στην κορύφωση του. Είχε προηγηθεί η Φεβρουαριανή Επανάσταση, με την ανατροπή του τσαρικού καθεστώτος και την εγκαθίδρυση μιας ασταθούς αστικοδημοκρατικής κυβέρνησης που στην πραγματικότητα αδυνατούσε να λύσει τα συσσωρευμένα προβλήματα μιας επί αιώνες ημιανάπτυχτης και απολυταρχικής χώρας, με την πλειονότητα του πληθυσμού μέσα στη φτώχια και την εξαθλίωση.
Η κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στο Μπολσεβίκικο Κόμμα εν τη απουσία του ήταν αυτή μιας έντονης ροπής των ηγετικών οργάνων του προς τη συνεργασία με την αστική κυβέρνηση, παρακούοντας τις συνεχείς παραινέσεις και συμβουλές που ο Λένιν συνεχώς έστελνε με τα ¨Γράμματα από μακρυά¨ και άλλες επιστολές, προτρέποντας για μια ανεξάρτητη πάλη της εργατικής τάξης και την κατάληψη της εξουσίας από αυτή.

Ηγετικά στελέχη σαν τους Κάμενεφ, Ρίκωφ και Στάλιν, που είχαν ήδη επιστρέψει από την εξορία στη Σιβηρία αναλαμβάνοντας ουσιαστικά την καθοδήγηση του κόμματος, το προσανατολίζουν να παίξει το ρόλο της αριστερής πτέρυγας της αστικοδημοκρατικής κυβέρνησης, συμφωνώντας απόλυτα και με τα άλλα ρεφορμιστικά εργατικά κόμματα, τους Μενσεβίκους και τους Σοσιαλεπαναστάτες, εκπρόσωποι των οποίων ήταν κιόλας μέλη της κυβέρνησης.
Η επίσημη εφημερίδα του κόμματος Πράβντα υπό τη διεύθυνση των Στάλιν-Κάμενεφ τάσσεται με τα πρωτοσέλιδα της καθαρά υπέρ της στήριξης της Προσωρινής Κυβέρνησης του πρίγκιπα Λβοφ, στο όνομα της υπεράσπισης της πατρίδας από τους Γερμανούς εισβολείς, ένα δόγμα που τότε ονομάστηκε ¨αμυντισμός¨. Οι υποστηρικτές της θέσης αυτής επικαλούνταν την παλαιά επίσημη κομματική φόρμουλα της «δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς».
Ο Λένιν, με την οξυδέρκεια που πάντα τον διέκρινε, αντιλαμβάνεται ότι οι όροι έχουν αλλάξει στη συγκεκριμένη ζωντανή πραγματικότητα και η θέση εκείνη είναι ξεπερασμένη. Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος αλλά και οι επαναστάσεις που προηγήθηκαν έχουν εγκαινιάσει μια διαφορετική περίοδο δομικών μοριακών αλλαγών στη συνείδηση της εργατικής τάξης. Ήδη το Νοέμβρη, σε μια ομιλία του σε φοιτητές στη Γενεύη, έδινε το στίγμα, με βάση και την εμπειρία του 1905, της βασικής του πολιτικής αντίληψης ότι η επόμενη επανάσταση πρέπει να είναι προλεταριακή. «Μόνο που δυστυχώς» είπε, «εμείς μπορεί να μην ζήσουμε για να τη δούμε». Αντί όμως να γίνει έτσι, μετά από δυο μήνες ξέσπασε η επανάσταση του Φλεβάρη και από τον Απρίλη ο Λένιν βρέθηκε να προετοιμάζει και να καθοδηγεί την επόμενη επανάσταση, αυτή που θα έβαζε την εργατική τάξη στην πρώτη γραμμή των ιστορικών εξελίξεων, την Οκτωβριανή.rproject

Τα καθήκοντα του προλεταριάτου στην τωρινή επανάσταση

Επειδή έφτασα στην Πετρούπολη μόλις τη νύχτα της 3 Απρίλη, δεν μπορούσα φυσικά να κάνω εισήγηση στη συγκέντρωση της 4 του Απρίλη για τα καθήκοντα του επαναστατικού προλεταριάτου παρά μόνο εξονόματός μου με την επιφύλαξη, ότι δεν είμαι αρκετά προετοιμασμένος.
Το μόνο που μπορούσα να κάνω για να διευκολύνω τη δουλειά για μένα –και για τους καλόπιστους αντιπάλους– ήταν να προετοιμάσω γραφτές θέσεις. Τις διάβασα και τις έδωσα στον σ. Τσερετέλι. Τις διάβασα πολύ αργά και δύο φορές: πρώτα στη συγκέντρωση των μπολσεβίκων και ύστερα σε κοινή συγκέντρωση των μπολσεβίκων και των μενσεβίκων. Δημοσιεύω τις προσωπικές μου αυτές θέσεις, συνοδεύοντάς τες μόνο με πολύ σύντομες επεξηγηματικές παρατηρήσεις, που αναπτύχθηκαν πολύ πιο λεπτομερειακά στην εισήγηση.

ΘΕΣΕΙΣ

1. Στη στάση μας απέναντι στον πόλεμο, που από την πλευρά της Ρωσίας και με τη νέα κυβέρνηση του Λβοφ και Σία παραμένει αναμφισβήτητα ληστρικός ιμπεριαλιστικός πόλεμος εξαιτίας του καπιταλιστικού χαρακτήρα αυτής της κυβέρνησης, είναι απαράδεκτες και οι ελάχιστες παραχωρήσεις στον «επαναστατικό αμυνιτισμό».
Το συνειδητό προλεταριάτο μπορεί να συγκατατεθεί σ’ έναν επαναστατικό πόλεμο, που πραγματικά να δικαιολογεί τον επαναστατικό αμυνιτισμό, μόνο υπό τον όρο: α) πέρασμα της εξουσίας στα χέρια του προλεταριάτου και των φτωχών τμημάτων της αγροτιάς που συνδέονται μαζί του· β) παραίτηση στην πράξη και όχι στα λόγια, από κάθε προσάρτηση· γ) ολοκληρωτική ρήξη στην πράξη με όλα τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Παίρνοντας υπόψη την αναμφισβήτητη καλοπιστία των πλατιών στρωμάτων των μαζικών εκπροσώπων του επαναστατικού αμυνιτισμού, που παραδέχονται τον πόλεμο μόνο από ανάγκη και όχι για λόγους κατακτητικούς, παίρνοντας υπόψη την εξαπάτησή τους από την αστική τάξη, πρέπει να εξηγούμε το λάθος τους πολύ διεξοδικά, επίμονα και υπομονετικά, να τους εξηγούμε την αδιάρρηκτη σύνδεση του κεφαλαίου με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, να τους αποδείχνουμε ότι χωρίς την ανατροπή του κεφαλαίου ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει με μια ειρήνη αληθινά δημοκρατική, ειρήνη χωρίς βία.
Οργάνωση της πιο πλατιάς προπαγάνδας αυτής της άποψης στο στρατό του μετώπου.
Συναδέλφωση.

2. Η ιδιομορφία της σημερινής στιγμής στη Ρωσία βρίσκεται στο πέρασμα από το πρώτο στάδιο της επανάστασης που έδωσε την εξουσία στην αστική τάξη εξαιτίας της ανεπαρκούς συνειδητότητας και οργάνωσης του προλεταριάτου, στο δεύτερο στάδιό της που πρέπει να δώσει την εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου και των φτωχών στρωμάτων της αγροτιάς.
Το πέρασμα αυτό το χαρακτηρίζει, από το ένα μέρος, ένα μέγιστο όριο νομιμότητας (από όλες τις εμπόλεμες χώρες η Ρωσία είναι σήμερα η πιο ελεύθερη χώρα του κόσμου), από το άλλο μέρος, η έλλειψη βίας πάνω στις μάζες και, τέλος, η ανεπίγνωστα καλόπιστη στάση των μαζών απέναντι στην κυβέρνηση των κεφαλαιοκρατών, των χειρότερων εχθρών της ειρήνης και του σοσιαλισμού.
Η ιδιομορφία αυτή απαιτεί από μας ικανότητα προσαρμογής στις ιδιαίτερες συνθήκες της κομματικής δουλειάς μέσα στις πρωτάκουστα πλατιές μάζες του προλεταριάτου, που μόλις τώρα ξύπνησαν στην πολιτική ζωή.

3. Καμιά υποστήριξη στην Προσωρινή κυβέρνηση. Να εξηγούμε τον ολότελα ψεύτικο χαρακτήρα όλων των υποσχέσεών της, ιδιαίτερα της υπόσχεσης για παραίτηση από τις προσαρτήσεις. Ξεσκέπασμα, αντί της απαράδεκτης «απαίτησης» –που σπέρνει αυταπάτες– να πάψει η κυβέρνηση αυτή, κυβέρνηση κεφαλαιοκρατών, να είναι ιμπεριαλιστική.

4. Αναγνώριση του γεγονότος ότι στα περισσότερα Σοβιέτ των Eργατών Bουλευτών το Κόμμα μας είναι μειοψηφία, και για την ώρα αδύνατη μειοψηφία, απέναντι στο συνασπισμό όλων των μικροαστικών, οπορτουνιστικών στοιχείων, που έχουν υποκύψει στην επιρροή της αστικής τάξης και διοχετεύουν την επιρροή της στο προλεταριάτο, από τους λαϊκούς σοσιαλιστές και τους σοσιαλιστές-επαναστάτες ως την Οργανωτική Επιτροπή (Τσχεΐτζε, Τσερετέλι κτλ.), τον Στεκλόφ κτλ., κτλ.
Εξήγηση στις μάζες ότι τα Σοβιέτ των Εργατών Βουλευτών (Σ.Ε.Β.) είναι η μόνη δυνατή μορφή επαναστατικής κυβέρνησης και ότι γι’ αυτό, όσο η κυβέρνηση αυτή θα βρίσκεται κάτω από την επιρροή της αστικής τάξης, το καθήκον μας μπορεί να είναι μονάχα η υπομονετική, συστηματική, επίμονη και προσαρμοζόμενη στις πρακτικές, ιδιαίτερα, ανάγκες των μαζών, εξήγηση των λαθών της τακτικής τους.
Όσο είμαστε μειοψηφία, δουλειά μας είναι να κάνουμε κριτική και να εξηγούμε τα λάθη, κηρύσσοντας ταυτόχρονα την ανάγκη να περάσει όλη η κρατική εξουσία στα Σοβιέτ των Eργατών Bουλευτών, έτσι που οι μάζες με την πείρα τους να απαλλαγούν από τα λάθη τους.

5. Όχι κοινοβουλευτική δημοκρατία –η επιστροφή από τα Σοβιέτ των Eργατών Bουλευτών σ’ αυτήν θα ήταν βήμα προς τα πίσω– μα δημοκρατία των Σοβιέτ των εργατών, των εργατών γης και των αγροτών βουλευτών σ’ όλη τη χώρα, από τα κάτω ως τα πάνω.
Κατάργηση της αστυνομίας, του στρατού, της υπαλληλίας[1]. Η αμοιβή όλων των υπαλλήλων, που όλοι τους θα είναι αιρετοί και ανακλητοί σε κάθε στιγμή, να μην ξεπερνά τη μέση αμοιβή ενός καλού εργάτη.

6. Στο αγροτικό πρόγραμμα μεταφορά του κέντρου βάρους στα Σοβιέτ των βουλευτών εργατών γης.
Δήμευση όλης της γης των τσιφλικάδων.
Εθνικοποίηση όλης της γης της χώρας, διάθεση της γης από τα τοπικά Σοβιέτ των εργατών γης και των αγροτών βουλευτών. Δημιουργία ιδιαίτερων Σοβιέτ βουλευτών από φτωχούς αγρότες. Δημιουργία από κάθε μεγάλο κτήμα ενός υποδειγματικού νοικοκυριού (με έκταση 100 ως 300 περίπου ντεσιατίνες, ανάλογα με τις τοπικές και άλλες συνθήκες και κατά την κρίση των τοπικών οργάνων) κάτω από τον έλεγχο των βουλευτών των εργατών γης και για λογαριασμό της κοινωνίας.

7. Άμεση συγχώνευση όλων των τραπεζών της χώρας σε μια πανεθνική τράπεζα και άσκηση ελέγχου πάνω σ’ αυτήν από μέρους του Σοβιέτ των Εργατών Βουλευτών.

8. Όχι «εισαγωγή» του σοσιαλισμού, σαν άμεσο καθήκον μας, αλλά άμεσο πέρασμα μόνο στον έλεγχο της κοινωνικής παραγωγής και της διανομής των προϊόντων από μέρους των Σοβιέτ των Εργατών Βουλευτών.

9. Κομματικά καθήκοντα:
α) Άμεση σύγκληση συνεδρίου του Κόμματος.
β) Τροποποίηση του προγράμματος του Κόμματος, κυρίως:
1. σχετικά με τον ιμπεριαλισμό και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο,
2. σχετικά με τη στάση απέναντι στο κράτος και το δικό μας αίτημα για «κράτος-κομμούνα»[2],
3. διόρθωση του μίνιμουμ προγράμματός μας που έχει παλιώσει.
γ) Αλλαγή της ονομασίας του Κόμματος [3].

10. Ανανέωση της Διεθνούς.
Ανάληψη πρωτοβουλίας για δημιουργία επαναστατικής Διεθνούς, μιας Διεθνούς ενάντια στους σοσιαλ-σοβινιστές και ενάντια στο «κέντρο»[4].
Για να καταλάβει ο αναγνώστης γιατί χρειάστηκε να υπογραμμίσω ιδιαίτερα, σαν σπάνια εξαίρεση, την «περίπτωση» των καλόπιστων αντιπάλων, τον καλώ να συγκρίνει την παρακάτω αντίρηση του κυρίου Γκόλντενμπεργκ με τις θέσεις αυτές: ο Λένιν «έστησε τη σημαία του εμφύλιου πολέμου στις γραμμές της επαναστατικής δημοκρατίας» (η περικοπή πάρθηκε από τη «Γεντίνστβο» του κ. Πλεχάνοφ, αρ. φύλ. 5).
Αλήθεια, δεν είναι μαργαριτάρι;

Εγώ γράφω, διαβάζω, εξηγώ λεπτομερειακά ότι: «λόγω της αναμφισβήτητης καλοπιστίας των πλατιών στρωμάτων των μαζικών εκπροσώπων του επαναστατικού αμυνιτισμού... λόγω της εξαπάτησής τους από την αστική τάξη, πρέπει να εξηγούμε το λάθος τους πολύ διεξοδικά, επίμονα, και υπομονετικά...».

Μα οι κύριοι της αστικής τάξης, που αυτοαποκαλούνται σοσιαλδημοκράτες και που δεν ανήκουν ούτε στα πλατιά στρώματα, ούτε στους μαζικούς εκπροσώπους του αμυνιτισμού, μεταδίδουν «ελαφρά τή καρδία» τις απόψεις μου, διατυπώνοντάς τες έτσι: «έστησε (!) τη σημαία (!) του εμφύλιου πολέμου (γι’ αυτόν δεν υπάρχει ούτε λέξη στις Θέσεις, δεν υπήρχε ούτε λέξη στην εισήγηση!) στις γραμμές (!!) της επαναστατικής δημοκρατίας...».

Τι είναι αυτό; Σε τι διαφέρει από την πογκρομική ζύμωση; Από τη «Ρούσκαγια Βόλια»;

Εγώ γράφω, διαβάζω, εξηγώ λεπτομερειακά ότι: «τα Σοβιέτ των Εργατών Βουλευτών είναι η μόνη δυνατή μορφή επαναστατικής κυβέρνησης και ότι γι’ αυτό το καθήκον μας μπορεί να είναι μονάχα η υπομονετική, συστηματική, επίμονη και προσαρμοζόμενη στις πρακτικές, ιδιαίτερα, ανάγκες των μαζών, εξήγηση των λαθών της τακτικής τους...».

Μα ορισμένου είδους αντίπαλοι παρουσιάζουν τις απόψεις μου σαν έκκληση για «εμφύλιο πόλεμο στις γραμμές της επαναστατικής δημοκρατίας»!!

Επιτέθηκα ενάντια στην Προσωρινή κυβέρνηση, γιατί δεν καθόρισε ούτε σύντομη, ούτε γενικά μια οποιαδήποτε προθεσμία για τη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης, προσπαθώντας να ξεφύγει με υποσχέσεις. Απέδειξα πως δίχως τα Σοβιέτ των Εργατών και των Στρατιωτών Βουλευτών η σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης δεν είναι εξασφαλισμένη, η επιτυχία της είναι αδύνατη.

Μου αποδίδουν τη γνώμη ότι είμαι τάχα ενάντια στην άμεση σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης!!!

Θα τα έλεγα αυτά «παραληρήματα», αν δεκαετίες πολιτικού αγώνα δεν με είχαν διδάξει να θεωρώ σπάνια εξαίρεση την καλοπιστία των αντιπάλων.

Ο κ. Πλεχάνοφ ονόμασε στην εφημερίδα του το λόγο μου «παραλήρημα». Πολύ καλά, κύριε Πλεχάνοφ! Κοιτάξτε, όμως, πόσο είστε χοντροκομμένος, αδέξιος και επιπόλαιος στην πολεμική σας.

Αν ο λόγος μου ήταν ένα δίωρο παραλήρημα, τότε πώς ανέχθηκαν το «παραλήρημα» αυτό εκατοντάδες ακροατές; Παρακάτω. Γιατί η εφημερίδα σας αφιερώνει ολόκληρη στήλη για ένα «παραλήρημα»; Δεν μας τα λέτε στρογγυλά, κ. Πλεχάνοφ, καθόλου στρογγυλά δεν μας τα λέτε.

Είναι πολύ πιο εύκολο, βέβαια, να φωνάζεις, να βρίζεις, να ουρλιάζεις, παρά να προσπαθείς να εκθέσεις, να εξηγήσεις, να θυμηθείς πώς σκέπτονταν ο Μαρξ και ο Έγκελς το 1871, το 1872, το 1975 για την πείρα της Κομμούνας του Παρισιού και για το τι λογής κράτος χρειάζεται στο προλεταριάτο.

Ο πρώην μαρξιστής κ. Πλεχάνοφ δεν θέλει, φαίνεται, να θυμάται το μαρξισμό.
Εγώ παρέθεσα τα λόγια της Ρόζας Λούξεμπουργκ, που στις 4 Αυγούστου 1914 αποκάλεσε τη γερμανική σοσιαλδημοκρατία «πτώμα που ζέχνει». Και οι κ.κ. Πλεχάνοφ, Γκόλντενμπεργκ και Σία «θίγονται»... για λογαριασμό τίνος; Για λογαριασμό των γερμανών σoβινιστών, που τους αποκάλεσαν σoβινιστές!

Τα μπέρδεψαν οι καημένοι οι ρώσοι σοσιαλσοβινιστές, σοσιαλιστές στα λόγια, σoβινιστές στην πράξη.

4-5 Απρίλη 1917
Β. Ι. ΛΕΝΙΝ

Πρωτοδημοσιεύτηκε: 7 Απρίλη 1917, Πράβντα, Νο 26