Μαρξιστικό Δελτίο

Το Μαρξιστικό Δελτίο έχει σκοπό να διαδώσει την επαναστατική θεωρία και να παρουσιάσει τον διάλογο των επαναστατικών ιδεών * Από τους κλασσικούς μέχρι τους σύγχρονους επαναστάτες διανοούμενους και αγωνιστές * Τίποτα το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο (Κ. Μαρξ) * thanasis.ane@gmail.com * Τα άρθρα δεν εκφράζουν και την ιστοσελίδα *

Σάββατο 16 Μαΐου 2020

Σάββας Μιχαήλ : «Καπιταλισμός Κι Ζωή Είναι Έννοιες Ασύμβατες»

Συνέντευξη στη Νόρα Ράλλη*

Δεν μπορεί να λες ότι μας συγχαίρουν απ’ όλο τον κόσμο όταν ποσοστιαία οι ΜΕΘ είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Ή όταν υποτιμάς τα μαζικά ιατρικά τεστ
 
Ο κ. Μητσοτάκης λέει πως «τα χειρότερα είναι πίσω μας». Αυτό είναι ανεύθυνο και εγκληματικό να το πεις. Στρατηγική είναι να ετοιμάζεσαι για τα χειρότερα, όχι να λες ότι τα χειρότερα έχουν περάσει.

Είναι γιατρός, είναι και ενεργός πολιτικός ακτιβιστής, καθώς και γ.γ. του Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος – ΕΕΚ. Ο Σάββας Μιχαήλ καταθέτει τόσο την επιστημονική όσο και την πολιτική του άποψη για την πανδημία, την αντιμετώπιση αυτής σε Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, συγκρίνοντας μεθόδους και κίνητρα.


●Πώς κρίνετε την αντιμετώπισης της τωρινής κρίσης;

Ως πρώτο και κύριο θα πρέπει να δούμε τη μοναδικότητα της κατάστασης που ζει η ανθρωπότητα. Βρισκόμαστε σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Οφείλεται όχι απλά στη χρονική σύμπτωση, αλλά στην αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση δυο μειζόνων κρίσεων: Από τη μια η πανδημία του κορονοϊού, αλλά από την άλλη μια παγκόσμια καπιταλιστική κρίση που προϋπήρχε της πανδημίας και η οποία αυτή τη στιγμή αλληλεπιδρά μαζί της. Ο κορονοϊνός ακολουθεί τη δική του φυσικοιστορία, όχι τους νόμους του κεφαλαίου. Από την άλλη μεριά οι υπάρχουσες συνθήκες πιέζουν κυβερνήσεις, κράτη, τάξεις, στο πώς θα αντιμετωπίσουν την πρόκληση.

Εως σήμερα, χρησιμοποιήθηκαν του κόσμου τα ανορθόδοξα οικονομικά μέτρα για να συγκρατηθούν τα πράγματα από μια μεγαλύτερη κατολίσθηση, μέσα από τα οποία ορισμένοι καρχαρίες γίναν ακόμα πιο ισχυροί. Ηδη το 2019, πριν το πρώτο κρούσμα του κορονοϊού, ήταν γνωστό, όλοι το ήξεραν, ΔΝΤ, ΕΚΤ, Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Αμερικής, ότι τα μέσα νομισματικής πολιτικής που είχαν εφαρμοστεί επί μια δεκαετία, είχαν εξαντληθεί. Και όλοι με φόβο έβλεπαν ότι πρόκειται να μπούμε σε μια νέα φάση επιδείνωσης μιας κρίσης που, σε τελευταία ανάλυση, είχε μείνει άλυτη. Και τότε ξεσπάει το θέμα του κορονοϊού. Επηρεάζει το ένα το άλλο.

● Διεθνώς υπάρχουν διαφορετικές «σχολές» αντιμετώπισης της κρίσης. Πώς το σχολιάζετε;

Εγινε μια συζήτηση σε διεθνές επίπεδο, στην οποία συμμετείχα ως γιατρός. Πρόκειται για να διεθνές ακαδημαϊκό συμπόσιο που οργανώθηκε διαδικτυακά στη Μόσχα (όπου καπλάζει η πανδημία), επικεντρωμένο σε αυτό το ζήτημα και άλλο ένα στην Κίνα. Η συζήτηση είχε προγραμματιστεί για άλλο θέμα, για την 75η επέτειο της νίκης κατά του φασισμού. Ομως, δεν μπορείς να συζητάς γι’ αυτό το θέμα ερήμην των μεγάλων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σήμερα. Ο τίτλος της δικής μου εισήγησης ήταν «Γιορτάζοντας την 75η επέτειο της νίκης κατά του φασισμού σε συνθήκες πανδημίας».

Για να περιοριστώ στο θέμα της πανδημίας, υπάρχουν δυο διαφορετικές προσεγγίσεις στο χώρο της διανόησης και της επιστήμης σε σχέση με το κοινωνικοπολιτικό στοιχείο της πανδημίας: υπάρχει μια τάση να αγνοήσεις τελείως την ύπαρξη της ιδιαιτερότητας που παρουσιάζει η πανδημία και να κάνεις λαθεμένες εκτιμήσεις, όπως δυστυχώς έκαναν στοχαστές όπως ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν, όταν ήδη συσσωρεύονταν εκατόμβες νεκρών στην Ιταλία. Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή υπήρχε μια γενική υποτίμηση της κατάστασης από τις κυβερνήσεις των δυτικών χωρών αν και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε ήδη εκπέμψει σήμα κινδύνου. Ταυτόχρονα, υπάρχει και το ανάποδο, που βολεύει προπαντός τους κυβερνώντες: Το να αγνοείς τον τεράστιο ρόλο που παίζει η οργάνωση της κοινωνίας και των πολιτικών που εφαρμόζονται στις κοινωνίες.

Εχεις μια καταστροφή με τις δεκαετείς της νεοφιλελεύθερης επέλασης των συστημάτων υγείας παντού, έχεις μια αγνόηση των προειδοποιήσεων και αυτό το πράγμα το εκφράζουν ουκ ολίγοι τους οποίους δεν μπορείς να τους υποπτευθείς ότι είναι ακροαριστεροί, κομμουνιστές, τροτσκιστές, δεν ξέρω τι άλλο. Πολλοί από αυτούς είναι και απολίτικοι. Κάποιος χρησιμοποιύσε την έκφραση ότι τα τελευταία 50 χρόνια έχουμε μια επιδημία επιδημιών (AIDS, SARS-1, έμπολα). Υπήρξαν προειδοποιήσεις προς τις κυβερνήσεις πολλές φορές για να προετοιμαστούν. Ωστόσο οι άρχουσες τάξεις και οι κυβερνήσεις τους που προτάσσουν το θέμα του κέρδους και των αναγκών μιας καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς, την υποτίμησαν τελείως και δεν το είδαν καθόλου.

● Ωστε αντιδράτε στον Αγκάμπεν που λέει ότι δεν είναι κατάσταση εκτάκτου ανάγκης

Ακριβώς. Η άποψη που υποστήριξα στο συμπόσιο της Μόσχας είναι ότι υπάρχει ένας κοινωνικός μεταβολισμός του ανθρώπου με τη φύση. Για να χρησιμοποιήσω μια φράση του Μαρξ: ο άνθρωπος αλλάζει τη φύση και η φύση τον άνθρωπο. Υπάρχει κοινωνική οργάνωση, κοινωνική παραγωγική προσαρμογή με τη φύση, βιολογική προσαρμογή σε προανθρώπινες καταστάσεις. Από τη μια, λοιπόν, έχουμε ένα αλληλένδετο ζεύγος φύση- άνθρωπος, όπου η φύση είναι πρωταρχική.

Αλλά πώς οργανώνεται ιστορικά, μέσα από ποιους κοινωνικούς σχηματισμούς οργανώνεται η σχέση της ανθρώπινης κοινότητας με τη φύση, αυτό διαφέρει. Εκείνο που συμβαίνει είναι η ασυμβατότητα ανάμεσα στον καπιταλισμό και στην ίδια τη ζωή και μάλιστα σε συνθήκες πανδημίας. Αρα κάποιος πρέπει να πάρει αυτό το διαλεκτικό ζεύγος φύση-κοινωνία για να δει αυτό που συμβαίνει. Ειδάλλως θα ακούγονται ανοησίες και θα το πληρώνουμε αυτό σε ζωές.

●Ηδη το πληρώνουμε σε ζωές, αλλά και σε ελευθερίες…

Αυτό φάνηκε και στη συζήτηση που οργανώθηκε από τους Κινέζους – και δεν ήταν προπαγάνδα παρόλο που ξέρουμε τον Ψυχρό Πόλεμο κατά της Κίνας από τις ΗΠΑ με τους ευρωπαίους να ακολουθούν, με ρατσιστικές εκφράσεις όπως «κινέζικος ιός» που χρησιμοποιούνται από τους δυτικούς για να αποσείσουν τις δικές τους τεράστιες ευθύνες. Εχουμε φτάσει στους 70.000 νεκρούς στις ΗΠΑ και το επίκεντρο της πανδημίας είναι το επίκεντρο του καπιταλισμού. Αυτό υπογραμμίζει και το ασύμβατο που είπα πριν μεταξύ καπιταλισμού και ζωής. Από την άλλη πλευρά υπήρξε η συζήτηση της υγειονομικής στρατηγικής, τι κάνεις για να αντιμετωπίσεις την πανδημία: Η πρώτη στρατηγική είναι αυτή της καταστολής με αυστηρή καραντίνα -το κινεζικό μοντέλο. Αυστηρή καραντίνα και περιορισμός με στόχο μηδενικά κρούσματα.

Η άλλη είναι η περιβόητη ανοσία (ή ανοησία) της αγέλης… Κάνω πολιτική κριτική στο καθεστώς της Κίνας, δεν είμαι υπέρ της αστυνομικής καταστολής, αλλά χρειάζονται μέτρα περιορισμού παράλληλα με μαζικούς ιατρικούς ελέγχους, με στόχο να μηδενιστούν τα κρούσματα. Αλλιώς, περνάμε στην προσέγγιση του να μείνουν τα πάντα ελεύθερα και ας επιβιώσει ο ισχυρότερος -αυτή η γενοκτονική μορφή κοινωνικού δαρβινισμού που πλήρωσε η ανθρωπότητα τον 20ο αιώνα.

Η Σουηδία, για παράδειγμα, πλήρωσε και πληρώνει την ανοσία της αγέλης, αλλά ήταν από τις πρώτες χώρες, επί σοσιαλδημοκρατίας, που κατά το Μεσοπόλεμο εφάρμοσε τέτοιου είδους βιοπολιτικές. Συνεπώς δεν είναι κάτι καινούργιο, είναι κάτι δεμένο με τη φύση του συστήματος, είτε είναι ο καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο, όπως πρεσβεύει η σοσιαλδημοκρατία, είτε είναι ο άγριος, φασιστικός καπιταλισμός. Δε μηδενίζω τις πολιτικές διαφορές, αλλά επισημαίνω ότι είναι μια τάση που γεννιέται από το σύστημα και όχι από την πολιτική διακυβέρνηση.

● Αρα, τα όσα εφαρμόστηκαν στην Ευρώπη δεν ήταν αρκετά;

Φυσικά δεν είναι. Ο Μακρόν, παρόλο το χαμόγελό του, δεν ήταν καλύτερος από τον Τραμπ. Διέλυσε κι αυτός την Επιτροπή των Εμπειρογνωμόνων πολύ πιο πριν και μετά προσπαθούσε να τα μαζέψει. Το μόνο καλό είναι ότι ο ιός ήρθε σχετικά αργά, είχε δημιουργηθεί πανικός και το μέτρο του λοκ-ντάουν πάρθηκε σχετικά έγκαιρα, όπως έγινε στην Ελλάδα. Αλλά και εδώ υπάρχουν και άλλα θέματα που οφείλουμε να κάνουμε πολιτική κριτική. Η πολιτική εκμετάλλευση είναι χυδαία πλέον!

Το ερώτημα δεν είναι απλά ποια είναι η πιο πετυχημένη υγειονομική στρατηγική, αλλά ποιοι και πώς την εφαρμόζουν. Γιατί δεν μπορεί να λες ότι μας συγχαίρουν απ’ όλο τον κόσμο όταν ποσοστιαία οι ΜΕΘ είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Η, όταν υποτιμάς τα μαζικά ιατρικά τεστ. Δεν μπορείς να κοροϊδεύεις με «χειροκροτήματα» γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό τη στιγμή που δεν είναι καν 400 οι προσλήψεις και αυτοί είναι επικουρικοί γιατροί. Δώσανε εκατομμύρια στους κλινικάρχες αντί να υπάρχει επίταξη και θα έλεγα εθνικοποίηση του ιδιωτικού τομέα της υγείας.

● Ο πρωθυπουργός είπε ότι «με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία» και λίγα έδωσε στις ιδιωτικές κλινικές

Είναι πραγματικά εγκληματίες! Είναι μια έκφραση του Εγκελς που έλεγε το 1844 για τους βιομηχάνους στο Μάντσεστερ, ισχύει πολύ περισσότερο στον 21ο αιώνα, είναι «κοινωνικοί εγκληματίες», όπως έλεγε. Βάζουν πάνω από τη ζωή των ανθρώπων το ιδιωτικό κέρδος την ίδια στιγμή που είναι ολοφάνερη η ασυμβατότητα. Είναι σαφές ότι η ιδιωτική διαχείριση του προβλήματος της πανδημίας μόνο καταστροφές έφερε.

Δείτε τη χώρα που η υγεία είναι μόνο ιδιωτική, τις ΗΠΑ, τι τίμημα πληρώνει ο λαός της και τι αντίκτυπο έχουν αυτές οι νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις. Την ίδια στιγμή, ο κ. Μητστάκης λέει πως «τα χειρότερα είναι πίσω μας». Κάθε άλλο. Αυτό είναι ανεύθυνο και εγκληματικό να το πεις. Στρατηγική είναι να ετοιμάζεσαι για τα χειρότερα, όχι να λες ότι τα χειρότερα έχουν περάσει. Τόσο καλύτερα αν δεν έλθουν. Αλλά αν έρθουν τι θα γίνει; Οπως έγινε στο α’ τρίμηνο του 2020;

● Με την άρση του λοκ ντάουν συμφωνείτε;

Είμαι ενάντιος στον τρόπο που γίνεται. Συμφωνώ με κάποιους συναδέλφους που λένε ότι τυφλά μπήκαμε και τυφλά βγαίνουμε από το λοκ-ντάουν. Από μια πολιτική ηγεσία, το πιο απαράδεκτο είναι αυτό το περί ατομικής ευθύνης, επειδή δε θέλουν να επωμισθούν τις δικές τους ευθύνες: Δεν έχουν ετοιμαστεί καθόλου. Ισα – ίσα, βγαίνουν τώρα κάτω από την πίεση της οικονομίας τους και όχι λόγω της επιτυχίας τους – για την οποία μιλάνε συνεχώς. Η σωστή υγειονομική στρατηγική πρέπει να εξετάζει ποιος το κάνει και για ποια συμφέροντα το κάνει. Τα συμφέροντα του λαού ή τα συμφέροντα ορισμένων.

● Πότε θα ήταν για τα συμφέροντα του λαού;

Αυτό θα το πούνε οι υγειονομικοί. Και όχι αυτή η κυβερνητική μονοφωνία, με την αντιπολίτευση να μην ακούγεται καθόλου. Δεν έχουμε απλά ύφεση, έχουμε κατάρρευση της οικονομίας που γίνεται σε ρυθμούς πολύ πιο γρήγορους από το Κραχ του 1929. Υπάρχει λοιπόν μια πίεση λόγω μιας συστημικής κρίσης, ενός συστήματος ανίκανου να αντιμετωπίσει τις απαιτήσεις της ζωής που μας σπρώχνουν στο δίλημμα: ή θα πεθάνετε από την πείνα ή από τον κορονοϊό. Γιατί ποιες συνθήκες εργασίας υπάρχουν, ποιος ελέγχει τους όρους ασφαλείας;

Μας έχουν πρήξει για την κοινωνική απόσταση, τα τραπεζάκια, κ.λπ.., αλλά στους χώρους εργασίας τι γίνεται και τι όπλα έδωσε αυτή η κυβέρνηση στην εργοδοσία για να αντιμετωπίσει την εργατική της δύναμη. Η πλεον συστημική αμερικάνικη εφημερίδα έγραφε ότι πολλά στοιχεία είναι στα χέρια των εργοδοτών και χρησιμοποιούνται εκβιαστικά σήμερα. Δεν ξέρω αν τα αντίστοιχα στοιχεία θα είναι στα χέρια των εργοδοτών στη χώρα μας, αλλά σίγουρα η ρουφιανιά είναι εθνικό σπορ αυτών μου μας κυβερνούν από τον Εμφύλιο κα πέρα.

Αν μια γυναίκα είναι έγκυος, μπορεί ή να την απολύσει, ή να την εκβιάσει. Και ήδη οι μισθοί, είναι μισθοί πείνας. Μπαίνουμε σε συνθήκες υπερεκμετάλλευσης, πρωτόγνωρες πραγματικά, χειρότερες από αυτές της δεκαετίας του 1940: με τη ανεργία που θα φουντώσει. Με τη μαύρη εργασία που έτσι κι αλλιώς ήταν μαύρη μέχρι τώρα και αόρατη. Τι γίνεται με τους αόρατους και τι έκανε η «πετυχημένη» κυβέρνησή μας για τους αόρατους πληθυσμούς και εννοώ τους προσφυγικούς, τους φυλακισμένους, τα παιδιά στις πιάτσες των τοξικομανών για τους οποίους υπήρχε άρθρο στην εφημερίδα «Καθημερινή» να τους μαζέψουν σκούπα και να τους χώσουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης έξω από τον αστικό ιστό; Αυτά σχεδιάζουν για μας οι «προοδευτικοί» και οι «χαρούμενοι που τα πάμε τόσο καλά», που μιλάνε συνεχώς και για το πόσο ευαίσθητοι είναι;

● Την ίδια στιγμή, μέριμνα δεν υπάρχει όχι μόνο για τους «αόρατους» όπως τους ονομάσατε αλλά ούτε για το περιβάλλον, ούτε για τους καλλιτέχνες…

Υποστηρίζω σαφώς την κινητοποίηση που έγινε την προηγούμενη Πέμπτη, 7 Μαΐου. Μπορεί να έχει ο καθένας την άποψή του για τα συνδικάτα, αλλά αυτό που γίνεται είναι μια καταστροφή του πολιτισμού. Ένας κάθε άλλο παρά ριζοσπάστης, ο Σταύρος Ξαρχάκος, αναφέρθηκε στην έπαρση της Υπουργού Πολιτισμού κ. Μενδώνη. Και όχι μόνο οι αναπαραστατικές Τέχνες (θέατρο, κινηματογράφος), αλλά και η μουσική… όλος ο πολιτισμός καταστρέφεται. Είχαμε δει στα μνημονιακά χρόνια, που και τότε η κρίση χτύπησε πάρα πολύ τους καλλιτέχνες, ότι οι διάφορες καλλιτεχνικές εστίες ήταν εστίες αντίστασης απέναντι στη φρίκη που ζούσαμε.

Τώρα θα κάνουν δύο – τρία μεγάλα συγκροτήματα που θα ελέγχουν τα πάντα και όσους θα επιθυμούν να ζήσουν στο χώρο της Τέχνης. Όπως προείπαμε, ή θα πεθάνεις από την πείνα ή από τον κορονοϊό λόγω ανυπαρξίας όρων υγιεινής στους χώρους εργασίας ή σε ένα εθνικό σύστημα υγείας που έχει υπερβεί τα όριά του για να αντιμετωπίσει την πρώτη φάση της πανδημίας.

● Τελικά είναι ζήτημα μόνο νομισματικής πολιτικής;

Δεν είναι απλά η νομισματική πολιτική που με απασχολεί. Αν δε γίνει ριζική κοινωνική αλλαγή δε μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε. Ακούστηκε το σύνθημα «ο λαός θα σώσει το λαό». Το θέμα είναι να δημιουργηθεί ένα κίνημα. Για παράδειγμα στην Αλγερία που απαγορεύτηκαν οι μεγάλες βδομαδιάτικες επαναστατικές κινητοποιήσεις (γίνονταν κάθε Παρασκευή) το κίνημα αντιστέκεται και παίρνει μια άλλη μορφή με την ανάπτυξη δικτύων αλληλεγγύης. Και έχουμε φαινόμενα αλληλεγγύης αυτή τη στιγμή. Το αν τηρούντα οι όχι οι κανόνες υγιεινής στους χώρους εργασίας ποιος θα το κρίνει; Ο εργοδότης που θα σε εκβιάσει ή θα πρέπει να μπει και ένας υγειονομικός και εργατικός έλεγχος; Ποιος θα κρίνει ποιες είναι οι στοιχειώδεις οικονομικές δραστηριότητες που πρέπει να συνεχίσουνε, κάτω από ποιους όρους θα κινηθούν όλα αυτά; Αυτά είναι ζητήματα πολιτικής πάλης, είναι το πώς θα οργανωθεί ένα εργατικό κίνημα που θα υπερασπιστεί κυριολεκτικά τη ζωή του.

Εκεί η ευθύνη είναι συλλογική, όχι ατομική, για να επιβάλει τους όρους υγείας, να στηρίξει ένα δημόσιο σύστημα υγείας που θα αντιμετωπίσει την πανδημία. Να απαγορεύσει τις απολύσεις από τους χώρους δουλειάς και το φούντωμα της ανεργίας. Να καταργηθεί το σύστημα της εκ περιτροπής εργασίας. Όσες επιχειρήσεις δεν μπορούν να δουλέψουν, ο μισθός πρέπει να εξασφαλιστεί από το κράτος. Έδωσαν τόσα εκατομμύρια είτε στους παπαγάλους, είτε στους κλινικάρχες. Είχαν μια αφίσα τεράστια με αυτούς που φτιάχνουν τις μάσκες στη Λάρισα…

Πρέπει το σύστημα να αλλάξει ολόκληρο και η ζωή να κερδίσει τα δικαιώματά της! Πρέπει να κάνουμε βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, παίρνοντας την ευθύνη συλλογικά, οργανωμένα, πέρα από πολιτικά τείχη -δε βάζω τέτοια. Και νομίζω μπορούμε να το καταφέρουμε. Τώρα πατάμε στο φόβο του κόσμου και είναι φόβος δικαιολογημένος. Πρέπει να παίρνουμε μέτρα προστασίας, όχι αυτά τα ήξεις αφίξεις που είχαμε στη χώρα μας για τη χρήση της μάσκας. Αλλά αυτό πρέπει να γίνει αίτημα του κινήματος και όχι υπακοή στον κάθε Χαρδαλιά.

● Πώς μπορεί να υπάρξει «κίνημα» σε αυτές τις συνθήκες;

Το κίνημα έχει ήδη αρχίσει. Είναι ακόμα στα πρώτα του βήματα. Υπάρχουν προσπάθειες από τα κάτω, πέρα από το διαδίκτυο που έχει βοηθήσει. Αλλά παίρνοντας τα μέτρα αφαλείας, μπορούμε να κάνουμε πράγματα. Ας πούμε, μια πρώτη απάντηση του εργατικού κινήματος δόθηκε στις απαγορεύσεις των χαρδαλιάδων και των χρυσοχοΐδηδων με τις κινητοποιήσεις της Πρωτομαγιάς. Μπορούμε, παίρνοντας πάντα μέτρα. Αλλά μπορούμε! Ξέρουμε ότι ακόμα και αν παίρνουμε μέτρα θα κάνουνε ντου, όπως έκαναν κατά των διαδηλωτών για το περιβαλλοντοκτόνο νομοσχέδιο του Χατζηδάκη που ξεπουλάει τα πάντα, μέσα σε συνθήκες επιδείνωσης της κρίσης μάλιστα.

Το β’ εξάμηνο δε θα είναι καλύτερο και λένε ψέματα ότι το 2021 θα πάμε καλά. Ειδικά όταν ήδη έχει διατυπωθεί η εκτίμηση ότι τουλάχιστον μέχρι το 2023 θα πάει αυτή η κατάσταση. Η Ελλάδα είναι στην πρώτη γραμμή, είμαστε ήδη χρεοκοπημένοι. Μας κοροϊδεύουν. Ωστόσο μπορούμε να κινητοποιηθούμε, παίρνοντας πάντα μέτρα προστασίας , όχι κάνοντας ανοησίες. Σα γιατρός το λέω αυτό. Και μάσκα πρέπει να φοράμε και οι αποστάσεις να τηρούνται. Αλλά μπορούμε να συνεννοηθούμε. Και δε μπορούμε να αφήσουμε να καταστρέφουν τη ζωή μας, την Παιδεία, την Υγεία, την εργασία, τα πάντα. Και ποιοι; Οι, υποτίθεται, «πετυχημένοι»!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου