Άλεξ Καλλίνικος : Στο Στόχαστρο Των Ανταγωνισμών

του Άλεξ Καλλίνικου

Η ρωσική στρατιωτική παρέμβαση στη Συρία ήρθε να επιβεβαιώσει την πιο θεμελιακή αλήθεια για τον πόλεμο αυτό: το μέλλον της Συρίας καθορίζεται ολοένα και περισσότερο από εξωτερικές δυνάμεις. Ο πόλεμος στη Συρία προέκυψε από μια γνήσια λαϊκή επανάσταση το 2011. Για την ακρίβεια, προήλθε από τη προσπάθεια του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ να σωθεί από τη λαϊκή εξέγερση, που σάρωνε -στον απόηχο των επαναστάσεων στην Τυνησία και την Αίγυπτο- τη Συρία, πυροδοτώντας ένα σεχταριστικό εμφύλιο πόλεμο.

Η στρατηγική αυτή πέτυχε -με τεράστιο, όμως, κόστος. Ο Άσαντ έχει κατορθώσει (μέχρι σήμερα) να σώσει το τομάρι του και να διατηρήσει το καθεστώς του, χάνοντας όμως τον έλεγχο πάνω σε ένα μεγάλο τμήμα της χώρας.
Ο πατέρας του, ο Χάφεζ Άσαντ (1971-2000) είχε θέσει σαν στόχο να διατηρήσει την ανεξαρτησία της Συρίας από τις ξένες χώρες, από τις Μεγάλες Δυνάμεις μέχρι το Ισραήλ. Και τον πάλεψε αυτό τον στόχο με την πιο αδίστακτη και βάρβαρη αποφασιστικότητα. Τώρα οι Μεγάλες Δυνάμεις είναι εκεί -οι ΗΠΑ βομβαρδίζουν το Ισλαμικό Κράτος (ISIS), η Ρωσία βάζοντας, από ότι φαίνεται, στο στόχαστρο της μια σειρά από αντικαθεστωτικές ομάδες. Η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ στηρίζουν η καθεμιά και τη δική της Τζιχαντιστική οργάνωση ενώ το Ιράν και η Χεζμπολά, το συμμαχικό του σιιτικό κίνημα του Λιβάνου, στηρίζουν το καθεστώς του Άσαντ. Ακόμα και το ίδιο το ISIS, που ελέγχει το μεγαλύτερο κομμάτι της ανατολικής Συρίας είναι στην ουσία μια Ιρακινή οργάνωση.

Αποσύνθεση

Η αποσύνθεση της Συρίας είναι ένας από τους βασικούς λόγους που επιτρέπουν στον πόλεμο να συνεχίζεται. Οι ανταγωνιστικές μεταξύ τους εξωτερικές δυνάμεις ενδιαφέρονται μόνο για τις δικές τους πολιτικές σκοπιμότητες - με πρώτη και κύρια με την διατήρηση ή την απομάκρυνση του καθεστώτος του Άσαντ. Όσο δεν τις πετυχαίνουν, δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον να σταματήσουν τον πόλεμο.

Κάποια τμήματα της αριστεράς βλέπουν με συμπάθεια την επέμβαση της Ρωσίας. Πίσω από αυτή τη στάση κρύβεται μια ιδιαίτερη μορφή πολιτικής τύφλωσης, η οποία αντιλαμβάνεται τον ιμπεριαλισμό σαν ένα δυτικό φαινόμενο και αρνείται να καταλάβει ότι και η Ρωσία είναι μια ιμπεριαλιστική δύναμη με τα δικά της οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα.
Από ότι φαίνεται ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποφάσισε να επέμβει στη Συρία λόγω της στρατιωτικής αποδυνάμωσης του Άσαντ. Αν πέσει ο Άσαντ η Μόσχα χάνει το βασικό της σύμμαχό στη Μέση Ανατολή. Χάνει επίσης ένα πολύτιμο διαπραγματευτικό ατού στην προσπάθειά της να πιέσει τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση να σταματήσουν τις κυρώσεις που έχουν επιβάλλει στη Ρωσία λόγω της Ουκρανικής κρίσης.

Η αποστολή των ρωσικών πολεμικών αεροπλάνων και του καταδρομικού Μόσκβα -που είναι εξοπλισμένο με 64 πανίσχυρους αντιαεροπορικούς πυραύλους S-300- απέτρεψε τα σχέδια της Δύσης να επιβάλλουν μια “ζώνη απαγόρευσης πτήσεων” σε βάρος του Άσαντ. Ο Πούτιν έχει μετανοιώσει πικρά για το γεγονός ότι επέτρεψε την επιβολή μιας παρόμοιας ζώνης στη Λιβύη από το ΝΑΤΟ το 2011, που έγειρε την πλάστιγγα σε βάρος του Μουαμάρ Καντάφι.

Ο Πάτρικ Κόκμπερν προσπάθησε, με ένα άρθρο του στην εφημερίδα The Independent να προσφέρει μια περίτεχνη υπεράσπιση της Ρωσικής επέμβασης: “Συνολικά, μια πλήρης εμπλοκή της Ρωσίας στη Συρία είναι καλύτερη από πλάγιες παρεμβάσεις... Μπορεί να διατηρήσει τον Άσαντ στην εξουσία στη Δαμασκό, αλλά η δυνατότητα που έχει (η Μόσχα) να το κάνει αυτό σημαίνει ότι μπορεί επίσης να (τον αναγκάσει να) αλλάξει τη συμπεριφορά του και να σπρώξει προς μια μετατόπιση της πολιτικής του, με λιγότερη βία, τοπικές ανακωχές και μοίρασμα της εξουσίας με τις επαρχίες”.

Σημάδι

Η λογική αυτού του επιχειρήματος είναι ότι η ενίσχυση του Άσαντ ενδέχεται να αναγκάσει τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους να συμφωνήσουν στο διαμελισμό της Συρίας. Όμως δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι ο Μπάρακ Ομπάμα ενδιαφέρεται για κάτι τέτοιο.

Ο Ομπάμα έκανε ένα παράδοξο σχόλιο μετά την αρχή των ρωσικών βομβαρδισμών: “δεν πρόκειται να μετατρέψουμε τη Συρία σε έναν υπόγειο πόλεμο ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Κάτι τέτοια θα ήταν μια λανθασμένη στρατηγική από τη μεριά μας”. Λανθασμένη στρατηγική; Αλήθεια, μήπως υπάρχει κάτι, θεμελιακά πολύ πιο επικίνδυνο, όταν οι στρατιωτικές μηχανές των δυο ισχυρότερων (ακόμα) πυρηνικών δυνάμεων του πλανήτη έρχονται σε προστριβή στη Συρία;

Πέρσι ο Ομπάμα, σε μια διάσημη δήλωσή του, παραδέχτηκε ότι δεν είχε κάποια στρατηγική για την αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους. Και εξακολουθεί να μην έχει. Όλοι ξέρουν ότι οι βόμβες δεν πρόκειται να νικήσουν το ISIS. Το Πεντάγωνο τρέχει ένα πρόγραμμα “εκπαίδευσης και εξοπλισμού” που έχει σαν στόχο να μετατρέψει τους “μετριοπαθείς” Σύριους αντάρτες σε μια αποτελεσματική, πολεμική δύναμη. Την περασμένη εβδομάδα, όμως, οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν εν μέρει να το αναστείλουν όταν κάποιοι από τους πρόσφατα “εκπαιδευμένους” έδωσαν όπλα και φορτηγά στην Τζαμπχάτ αλ Νούσρα, το τμήμα της αλ-Κάιντα της Συρίας.

Το πιο θεμελιακό πρόβλημα στην ιδέα του διαμελισμού της Συρίας είναι το γεγονός ότι στρατιωτικά ο μεγαλύτερος νικητής στη μάχη του γεωγραφικού ελέγχου είναι το ISIS. Ακόμα και αν οι ΗΠΑ και οι άλλες δυνάμεις είχαν τη διάθεση να έρθουν σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση μαζί του, δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος να πιστέψει κανείς ότι το ISIS θα ανταποκρινόταν.

Ούτε υπάρχουν κάποιες σοβαρές πιθανότητες να καταφέρουν οι ΗΠΑ ή η Ρωσία (που στηρίζεται και αυτή στην αεροπορία) να νικήσουν στρατιωτικά το ISIS. Η φρικιαστική κιμαδομηχανή, δυστυχώς, θα συνεχίσει το έργο της.

Πηγή : ergatiki