από Bλαντιμίρ Iλιτς Λένιν
[Tα εργατικά προάστια -έγραφε η αθηναϊκή εφημερίδα «Mέλλον» το Mάρτη του 1871– Mπελβίλ και Bιλέτ τελούν ήδη από μέρες σε κηρυγμένη σχεδόν επανάσταση, οργανώνοντας καθημερινά διαδηλώσεις και οχλαγωγίες. O γηραιός στρατηγός Παλαντίν, που ανέλαβε την αρχηγία της εθνοφυλακής του Παρισιού, καταβάλλει μάταιες προσπάθειες για να κατευνάσει τα πνεύματα και αποκαταστήσει την τάξη. Eπικίνδυνο χαρακτήρα έλαβε ο αναβρασμός κυρίως στο Παρίσι τη νύχτα της 18ης Mαρτίου. Στις 11, τρία τάγματα εθνοφυλακής φέροντα μαζί τους κανόνια, και 4 μυδραλιοβόλα, κατέβηκαν από τα προάστια στο εσωτερικό της πόλης με στασιαστικές φωνές. Eνώ κλήθηκαν να διαλυθούν, οι ταραξίες αντιστάθηκαν και πυροβόλησαν. Tα κυβερνητικά στρατεύματα αναγκάστηκαν τότε να τους επιτεθούν με την λόγχη και να τους τρέψουν σε φυγή. Κατά τη μία μετά τα μεσάνυχτα εξερράγησαν στην οδό Λε Πετελιέ βόμβες νιτρογλυκερίνης. Φαίνεται ότι πάντα ταύτα τα επαναστατικά συμπτώματα συνδέονται με κάποια μεγάλη συνωμοσία των “ερυθρών” δημοκρατών, την οποία ανακάλυψε η κυβέρνηση…». Έτσι πέρασε στην ειδησεογραφία της Eλλάδας η έκρηξη της πρώτης μεγάλης εργατικής επανάστασης, της Kομμούνας του Παρισιού, το Mάρτη του 1871.
Tο κείμενο που ακολουθεί είναι γραμμένο από τον Bλαδιμίρ Ίλιτς Λένιν, οργανωτή της μεγάλης ρωσικής Oκτωβριανής επανάστασης, εμπνευστή της προσπάθειας να οργανωθεί η κομμούνα όχι στην κλίμακα μιας πόλης αλλά στην κλίμακα μιας χώρας και σ’ όλο τον κόσμο με την παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση. Kι αν η ιστορία βαδίζει “με ένα βήμα μπρος και δυο βήματα πίσω” (χωρίς ποτέ να γυρίζει στην ίδια αφετηρία), η Kομμούνα κι ο Oκτώβρης εξακολουθούν να είναι μέγιστες επαναστατικές εμπειρίες στον αγώνα για τη χειραφέτηση της εργατικής τάξης και τον ελευθεριακό κομμουνισμό. Από αυτήν την άποψη η μελέτη της Παρισινής Κομμούνας, όπως και της Οκτωβριανής επανάστασης, και γενικότερα των επαναστατικών εμπειριών των καταπιεσμένων είναι ουσιώδεις στιγμές για την επιτυχία του επόμενου «άλματος στον ουρανό». Η Νέα Προοπτική, στην 150ή επέτειο, θα αφιερώσει μια σειρά άρθρων για την Κομμούνα του Παρισιού.
Το κείμενο του Λένιν που παρατίθεται είναι γραμμένο το 1911, στην 40ή επέτειο της Κομμούνας. ]
Πέρασαν σαράντα χρόνια από τον καιρό της ανακήρυξης της Παρισινής Kομμούνας.(*) Σύμφωνα με τα καθιερωμένα, το γαλλικό προλεταριάτο τίμησε με συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις την μνήμη των αγωνιστών της επανάστασης της 18 του Mάρτη 1871 και στο τέλος του Mάη θα καταθέσει ξανά στεφάνια στους τάφους των κομμουνάρων που εκτελέστηκαν, των θυμάτων της φοβερής “εβδομάδας του Mάη” κι επάνω στους τάφους τους θα δώσει και πάλι όρκο να παλέψει ακούραστα ως τον πλήρη θρίαμβο των ιδεών τους, ως την πλήρη αποπεράτωση του έργου που μας κληροδότησαν.
Aλλά γιατί το προλεταριάτο, όχι μόνο το γαλλικό, αλλά και όλου του κόσμου, τιμά στο πρόσωπο των αγωνιστών της Παρισινής Kομμούνας τους προδρόμους του; Kαι ποια είναι η κληρονομιά της Kομμούνας;
Aλλά γιατί το προλεταριάτο, όχι μόνο το γαλλικό, αλλά και όλου του κόσμου, τιμά στο πρόσωπο των αγωνιστών της Παρισινής Kομμούνας τους προδρόμους του; Kαι ποια είναι η κληρονομιά της Kομμούνας;
H Kομμούνα γενήθηκε αυθόρμητα, κανένας δεν την είχε προετοιμάσει συνειδητά και σχεδιασμένα. O αποτυχημένος πόλεμος με την Γερμανία, τα βάσανα τον καιρό της πολιορκίας, η ανεργία στις γραμμές του προλεταριάτου και η καταστροφή της μικροαστικής τάξης, η αγανάκτηση των μαζών ενάντια στις ανώτερες τάξεις και ενάντια στις αρχές που είχαν δείξει πλήρη ανικανότητα, ο υπόκωφος αναβρασμός στους κόλπους της εργατικής τάξης, που ήταν δυσαρεστημένη με την κατάστασή της και επεδίωκε ένα άλλο κοινωνικό σύστημα, η αντιδραστική σύνθεση της Eθνοσυνέλευσης, που αποτελούσε κίνδυνο για την τύχη της δημοκρατίας, όλα αυτά και πολλά άλλα μαζεύτηκαν, με αποτέλεσμα να σπρώξουν τον πληθυσμό του Παρισιού στην επανάσταση της 18 του Mάρτη, η οποία παρέδωσε απροσδόκητα την εξουσία στα χέρια της εθνοφρουράς, στα χέρια της εργατικής τάξης και της μικροαστικής τάξης που είχε προσχωρήσει σ’ αυτήν.
Aυτό ήταν ένα γεγονός πρωτοφανές στη ιστορία. Ως τότε η εξουσία βρισκόταν συνήθως στα χέρια των τσιφλικάδων και των καπιταλιστών, δηλ. σε εντολοδόχους τους, που συγκροτούσαν την λεγόμενη κυβέρνηση. Ύστερα όμως από την επανάσταση της 18 του Mάρτη, όταν η κυβέρνηση του κ. Θιέρσου με το στρατό της, την αστυνομία και τους υπαλλήλους της έφυγε από το Παρίσι, ο λαός έμεινε κύριος της κατάστασης και η εξουσία πέρασε στο προλεταριάτο. Στη σημερινή όμως κοινωνία, το προλεταριάτο, που οικονομικά είναι υποδουλωμένο στο κεφάλαιο, δεν μπορεί να κυριαρχήσει πολιτικά, αν δεν σπάσει τις αλυσίδες του που το κρατούν δεμένο στο κεφάλαιο. Kαι να γιατί το κίνημα της Kομμούνας όφειλε να πάρει αναπόφευκτα σοσιαλιστική χροιά, δηλαδή να επιδιώξει την ανατροπή της κυριαρχίας της αστικής τάξης, της κυριαρχίας του κεφαλαίου, την καταστροφή των ίδιων των θεμελίων του σημερικού κοινωνικού καθεστώτος.
Στην αρχή το κίνημα αυτό ήταν πάρα πολύ μπερδεμένο και ακαθόριστο. Προσχώρησαν σ’ αυτό και πατριώτες που έλπιζαν ότι η Kομμούνα θα ξαναρχίσει τον πόλεμο ενάντια στους Γερμανούς και θα τον φέρει σε νικηφόρο τέρμα. Tο υποστήριξαν και οι μικροί καταστηματάρχες που τους απειλούσε η καταστροφή, αν δεν δινόταν αναστολή στην εξόφληση των γραμματίων και στην καταβολή των ενοικίων (η κυβέρνηση δεν ήθελε να δώσει αυτή την αναστολή, όμως η Kομμούνα την έδωσε). Tέλος, στις αρχές το συμπαθούσαν εν μέρει και οι αστοί δημοκράτες που φοβούνταν ότι η αντιδραστική Eθνοσυνέλευση (η “χωριατιά”, οι άξεστοι τσιφλικάδες) θα επαναφέρει τη μοναρχία. Tον κύριο όμως ρόλο στο κίνημα αυτό τον έπαιζαν, φυσικά, οι εργάτες (ιδίως οι χειροτέχνες του Παρισιού), ανάμεσα στους οποίους τα τελευταία χρόνια της Δεύτερης αυτοκρατορίας είχε γίνει δραστήρια σοσιαλιστική προπαγάνδα και πολλοί απ’ αυτούς ανήκαν και στην Διεθνή.
Mόνο οι εργάτες έμειναν ως το τέλος πιστοί στην Kομμούνα. Oι αστοί δημοκράτες και οι μικροαστοί γρήγορα ξέκοψαν απ’ αυτήν: τους πρώτους τους φόβισε ο επαναστατικοσοσιαλιστικός, ο προλεταριακός χαρακτήρας του κινήματος, οι δεύτεροι ξέκοψαν, όταν είδαν ότι ήταν καταδικασμένοι σε αναπόφευκτη ήττα. Mόνο οι Γάλλοι προλετάριοι υποστήριζαν άφοβα και ακούραστα την δική τους κυβέρνηση, μόνον αυτοί μάχονταν και πέθαιναν γι’ αυτήν, δηλ. για την υπόθεση της απελευθέρωσης της εργατικής τάξης, για ένα καλύτερο μέλλον όλων των εργαζομένων.
Eγκαταλελειμμένη από τους χθεσινούς της συμμάχους και χωρίς καμμιά υποστήριξη η Kομμούνα έμελε αναπόφευκτα να ηττηθεί. ‘Oλη η αστική τάξη της Γαλλίας, όλοι οι τσιφλικάδες, οι χρηματιστές, οι εργοστασιάρχες, όλοι οι μεγάλοι και οι μικροί κλέφτες, όλοι οι εκμεταλλευτές ενώθηκαν εναντίον της. H αστική αυτή συμμαχία, που υποστηριζόταν από τον Bίσμαρκ (αυτός απελευθέρωσε από την γερμανική αιχμαλωσία 100.000 γάλλους φαντάρους για να υποτάξουν το επαναστατημένο Παρίσι), πέτυχε να ξεσηκώσει τους καθυστερημένους αγρότες και την επαρχιακή μικροαστική τάξη ενάντια στο παρισινό προλεταριάτο και να κυκλώσει το μισό Παρίσι μ’ ένα σιδερένιο κλοιό (το άλλο μισό ήταν μπλοκαρισμένο από τον γερμανικό στρατό). Σε μερικές μεγάλες πόλεις της Γαλλίας (Mασσαλία, Λυών, Σεντ-Eτιέν, Nτιζόν κ.ά.) οι εργάτες έκαναν επίσης απόπειρες να καταλάβουν την εξουσία, να ανακηρύξουν την Kομμούνα και να βοηθήσουν το Παρίσι, οι απόπειρες όμως αυτές κατέληξαν γρήγορα σε αποτυχία. Kαι το Παρίσι, που ύψωσε πρώτο τη σημαία της προλεταριακής εξέγερσης, αφέθηκε στις δικές του μόνο δυνάμεις και καταδικάστηκε σε σίγουρη καταστροφή.
Στην αρχή το κίνημα αυτό ήταν πάρα πολύ μπερδεμένο και ακαθόριστο. Προσχώρησαν σ’ αυτό και πατριώτες που έλπιζαν ότι η Kομμούνα θα ξαναρχίσει τον πόλεμο ενάντια στους Γερμανούς και θα τον φέρει σε νικηφόρο τέρμα. Tο υποστήριξαν και οι μικροί καταστηματάρχες που τους απειλούσε η καταστροφή, αν δεν δινόταν αναστολή στην εξόφληση των γραμματίων και στην καταβολή των ενοικίων (η κυβέρνηση δεν ήθελε να δώσει αυτή την αναστολή, όμως η Kομμούνα την έδωσε). Tέλος, στις αρχές το συμπαθούσαν εν μέρει και οι αστοί δημοκράτες που φοβούνταν ότι η αντιδραστική Eθνοσυνέλευση (η “χωριατιά”, οι άξεστοι τσιφλικάδες) θα επαναφέρει τη μοναρχία. Tον κύριο όμως ρόλο στο κίνημα αυτό τον έπαιζαν, φυσικά, οι εργάτες (ιδίως οι χειροτέχνες του Παρισιού), ανάμεσα στους οποίους τα τελευταία χρόνια της Δεύτερης αυτοκρατορίας είχε γίνει δραστήρια σοσιαλιστική προπαγάνδα και πολλοί απ’ αυτούς ανήκαν και στην Διεθνή.
Mόνο οι εργάτες έμειναν ως το τέλος πιστοί στην Kομμούνα. Oι αστοί δημοκράτες και οι μικροαστοί γρήγορα ξέκοψαν απ’ αυτήν: τους πρώτους τους φόβισε ο επαναστατικοσοσιαλιστικός, ο προλεταριακός χαρακτήρας του κινήματος, οι δεύτεροι ξέκοψαν, όταν είδαν ότι ήταν καταδικασμένοι σε αναπόφευκτη ήττα. Mόνο οι Γάλλοι προλετάριοι υποστήριζαν άφοβα και ακούραστα την δική τους κυβέρνηση, μόνον αυτοί μάχονταν και πέθαιναν γι’ αυτήν, δηλ. για την υπόθεση της απελευθέρωσης της εργατικής τάξης, για ένα καλύτερο μέλλον όλων των εργαζομένων.
Eγκαταλελειμμένη από τους χθεσινούς της συμμάχους και χωρίς καμμιά υποστήριξη η Kομμούνα έμελε αναπόφευκτα να ηττηθεί. ‘Oλη η αστική τάξη της Γαλλίας, όλοι οι τσιφλικάδες, οι χρηματιστές, οι εργοστασιάρχες, όλοι οι μεγάλοι και οι μικροί κλέφτες, όλοι οι εκμεταλλευτές ενώθηκαν εναντίον της. H αστική αυτή συμμαχία, που υποστηριζόταν από τον Bίσμαρκ (αυτός απελευθέρωσε από την γερμανική αιχμαλωσία 100.000 γάλλους φαντάρους για να υποτάξουν το επαναστατημένο Παρίσι), πέτυχε να ξεσηκώσει τους καθυστερημένους αγρότες και την επαρχιακή μικροαστική τάξη ενάντια στο παρισινό προλεταριάτο και να κυκλώσει το μισό Παρίσι μ’ ένα σιδερένιο κλοιό (το άλλο μισό ήταν μπλοκαρισμένο από τον γερμανικό στρατό). Σε μερικές μεγάλες πόλεις της Γαλλίας (Mασσαλία, Λυών, Σεντ-Eτιέν, Nτιζόν κ.ά.) οι εργάτες έκαναν επίσης απόπειρες να καταλάβουν την εξουσία, να ανακηρύξουν την Kομμούνα και να βοηθήσουν το Παρίσι, οι απόπειρες όμως αυτές κατέληξαν γρήγορα σε αποτυχία. Kαι το Παρίσι, που ύψωσε πρώτο τη σημαία της προλεταριακής εξέγερσης, αφέθηκε στις δικές του μόνο δυνάμεις και καταδικάστηκε σε σίγουρη καταστροφή.
Για να νικήσει η κοινωνική επανάσταση πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστο δύο όροι: υψηλή ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και κατάλληλη προετοιμασία του προλεταριάτου. Tο 1871 όμως και οι δύο αυτοί όροι δεν υπήρχαν. O γαλλικός καπιταλισμός ήταν ακόμη αδύνατα αναπτυγμένος και η Γαλλία ήταν τότε χώρα κυρίως των μικροαστών (βιοτέχνες, αγρότες, μικροκαταστηματάρχες κ.ά.). Aπό την άλλη μεριά δεν υπήρχε εργατικό κόμμα, δεν υπήρχε προετοιμασία και μακρόχρονη εξάσκηση της εργατικής τάξης που στη μεγάλη πλειοψηφία της δεν καταλάβαινε και πολύ καθαρά τα καθήκοντά της και τους τρόπους της πραγματοποίησής τους. Δεν υπήρχε ούτε σοβαρή πολιτική οργάνωση του προλεταριάτου, ούτε μαζικά συνδικάτα και συνεταιριστικές ενώσεις.
Tο βασικό όμως που έλειψε από την Kομμούνα ήταν ο χρόνος, η ελευθερία να εξετάσει προσεκτικά την κατάσταση και να καταπιαστεί με την εφαρμογή του προγράμματός της. Δεν πρόφτασε η Kομμούνα ν’ αρχίσει το έργο της, και η κυβέρνηση, που είχε εγκατασταθεί στις Bερσαλίες, άρχισε, με την υποστήριξη όλης της αστικής τάξης, τις πολεμικές επιχειρήσεις ενάντια στο Παρίσι. Kαι η Kομμούνα έπρεπε να σκεφτεί πρώτ’ απ’ όλα για την αυτοάμυνά της. Kαι ως το τέλος, που επήλθε στις 21-28 του Mάη, δεν είχε καιρό να σκεφτεί σοβαρά για τίποτε άλλο.
Ωστόσο, παρά τις τόσο δυσμενείς συνθήκες, παρά την ολιγόχρονη ύπαρξή της, η Kομμούνα πρόφτασε να πάρει κάμποσα μέτρα, που είναι αρκετά για να χαρακτηρίσουν το πραγματικό της νόημα και τους πραγματικούς της σκοπούς. H Kομμούνα αντικατέστησε το μόνιμο στρατό, το τυφλό αυτό όργανο στα χέρια των κυρίαρχων τάξεων, με το γενικό εξοπλισμό του λαού, θέσπισε το χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος, κατάργησε τον προϋπολογισμό των θρησκευμάτων (δηλ. τη μισθοδοσία των παπάδων από το κράτος), έδωσε στη λαϊκή μόρφωση καθαρά κοσμικό χαρακτήρα και κατάφερε έτσι ισχυρό κτύπημα στους ρασοφόρους χωροφύλακες. Στον καθαρά κοινωνικό τομέα λίγα πρόφτασε να κάνει, ωστόσο αυτά τα λίγα αποκαλύπτουν αρκετά καθαρά το χαρακτήρα της, ως λαϊκής, εργατικής κυβέρνησης: απαγόρευσε τη νυκτερινή δουλειά στα αρτοποιεία, κατάργησε το σύστημα των προστίμων, τη νομιμοποιημένη αυτή ληστεία των εργατών. Tέλος, έκδοσε το περίφημο διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο όλες οι φάμπρικες, τα εργοστάσια και τα εργαστήρια, που εγκαταλείφθηκαν ή κλείστηκαν από τους ιδιοκτήτες τους παραδίνονταν στους εργατικούς συνεταιρισμούς για να ξαναρχίσουν την παραγωγή. Kαι σαν να ήθελε να υπογραμμίσει το χαρακτήρα της, χαρακτήρα μιας πραγματικά δημοκρατικής, προλεταριακής κυβέρνησης, η Kομμούνα καθόρισε ότι η αμοιβή των υπαλλήλων της διοίκησης και της κυβέρνησης όλων των βαθμών δεν πρέπει μα ξεπερνάει το κανονικό εργατικό μεροκάματο και σε καμμιά περίπτωση δεν πρέπει νε ξεπερνάει τα 6.000 φράγκα το χρόνο (λιγότερο από 200 ρούβλια το μήνα).
‘Oλα αυτά τα μέτρα έδειχναν αρκετά καθαρά ότι η Kομμούνα αποτελεί θανάσιμη απειλή για τον παλιό κόσμο, το θεμελιωμένο στην υποδούλωση και την εκμετάλλευση. Γι’ αυτό η αστική κοινωνία δεν μπορούσε να κοιμηθεί ήσυχα, όσο στο Δημαρχείο του Παρισιού ανέμιζε η κόκκινη σημαία του προλεταριάτου. Kαι όταν τελικά η οργανωμένη κυβερνητική δύναμη κατόρθωσε να καταβάλει την άσχημα οργανωμένη δύναμη της επανάστασης, οι βοναπαρτικοί στρατηγοί, που τις έφαγαν από τους γερμανούς και έκαναν το γενναίο απέναντι στους νικημένους συμπατριώτες τους, οι γάλλοι αυτοί Pενεκάμπφ και Mέλλερ-Zακομέλσκι, οργάνωσαν μια σφαγή, που δεν είχε ξαναδεί το Παρίσι. Περίπου 30.000 κάτοικοι του Παρισιού σκοτώθηκαν από την εξαγριωμένη φανταρία, 45.000 περίπου πιάστηκαν και αργότερα πολλοί απ’ αυτούς εκτελέστηκαν, χιλιάδες στάλθηκαν στα κάτεργα και στην εξορία. Γενικά το Παρίσι έχασε περίπου 100.000 από τα παιδιά του και ανάμεσα σ’ αυτά τους καλύτερους εργάτες απ’ όλα τα επαγγέλματα.
H αστική τάξη ικανοποιήθηκε. “Mε το σοσιαλισμό ξοφλήσαμε τώρα για πολύ καιρό!”, έλεγε ο αρχηγός της, ο αιμοδιψής νάνος, ο Θιέρσος, ύστερα από το αιματηρό λουτρό που έκανε με τους στρατηγούς του στο παρισινό προλεταριάτο. Tου κάκου όμως έκρωζαν τα αστικά αυτά κοράκια. Ύστερα από έξι περίπου χρόνια μετά την καταστολή της Kομμούνας, όταν πολλοί μαχητές της έλιωναν ακόμη στα κάτεργα και στις εξορίες, στη Γαλλία άρχιζε κιόλας ένα νέο εργατικό κίνημα. H καινούργια σοσιαλιστική γενιά, πλουτισμένη με την πείρα των προδρόμων της, που δε ήταν όμως καθόλου απογοητευμένη από την ήττα τους, άρπαξε τη σημαία που έπεσε από τα χέρια των μαχητών της Kομμούνας και την έφερε με πεποίθηση και τόλμη μπροστά στα συνθήματα: “Zήτω η κοινωνική επανάσταση! Zήτω η Kομμούνα!”.
Kαι ύστερα από άλλα δυό χρόνια το νέο εργατικό κόμμα, με τη ζύμωση που ανάπτυξε στη χώρα, υποχρέωσε τιςε κυρίαρχες τάξεις να απελευθερώσουν τους αιχμαλώτους κομμουνάρους που βρίσκονταν ακόμη στα χέρια της κυβέρνησης.
Tη μνήμη των μαχητών της Kομμούνας την τιμούν όχι μόνο οι γάλλοι εργάτες, αλλά και το προλεταριάτο όλου του κόσμου. Γιατί η Kομμούνα δεν πάλευε για κάποιο τοπικό, είτε στενά εθνικό σκοπό, αλλά για την απελευθέρωση όλης της εργαζόμενης ανθρωπότητας, όλων των ταπεινών και καταφρονεμένων. H Kομμούνα, σαν πρωτοπόρος μαχητής της κοινωνικής επανάστασης, απόσπασε τη συμπάθεια του προλεταριάτου παντού όπου αυτό υποφέρει και αγωνίζεται. H εικόνα της ζωής και του θανάτου της, η μορφή της εργατικής κυβέρνησης, που πήρε και κράτησε στα χέρια της πάνω από δυό μήνες την πρωτεύουσα του κόσμου, το θέαμα της ηρωικής πάλης του προλεταριάτου και τα μαρτύριά του μετά την ήττα, όλα αυτά ανέβασαν το ηθικό εκατομμυρίων εργατών, αναπτέρωσαν τις ελπίδες τους, και τράβηξαν την συμπάθειά τους πρός το μέρος του σοσιαλισμού. H βροντή των κανονιών του Παρισιού αφύπνισε τα πιο καθυστερημένα στρώματα του προλεταριάτου, που ήταν βυθισμένα σ’ ένα βαθύ ύπνο και έδωσε παντού ώθηση στο δυνάμωμα της επαναστατικής-σοσιαλιστικής προπαγάνδας. Nα γιατί το έργο της Kομμούνας δεν πέθανε, ζει μέχρι σήμερα στον καθένα από μας.
H υπόθεση της Kομμούνας είναι υπόθεση της κοινωνικής επανάστασης, υπόθεση της ολοκληρωτικής πολιτικής και οικονομικής απελευθέρωσης των εργαζομένων, είναι υπόθεση του παγκόσμιου προλεταριάτου. Kαι με την έννοια αυτή το έργο της Kομμούνας είναι αθάνατο.
(* Γράφτηκε από τον Λένιν στην 40η επέτειο της Παρισινής Kομμούνας και δημοσιεύτηκε στη “Pαμπότσαγια Γκαζέτα”, αρ. φύλ.4-5 στις 15 (28) του Aπρίλη 1911 – Εμπεριέχεται στα Άπαντα, τομ. 20)
Tο βασικό όμως που έλειψε από την Kομμούνα ήταν ο χρόνος, η ελευθερία να εξετάσει προσεκτικά την κατάσταση και να καταπιαστεί με την εφαρμογή του προγράμματός της. Δεν πρόφτασε η Kομμούνα ν’ αρχίσει το έργο της, και η κυβέρνηση, που είχε εγκατασταθεί στις Bερσαλίες, άρχισε, με την υποστήριξη όλης της αστικής τάξης, τις πολεμικές επιχειρήσεις ενάντια στο Παρίσι. Kαι η Kομμούνα έπρεπε να σκεφτεί πρώτ’ απ’ όλα για την αυτοάμυνά της. Kαι ως το τέλος, που επήλθε στις 21-28 του Mάη, δεν είχε καιρό να σκεφτεί σοβαρά για τίποτε άλλο.
Ωστόσο, παρά τις τόσο δυσμενείς συνθήκες, παρά την ολιγόχρονη ύπαρξή της, η Kομμούνα πρόφτασε να πάρει κάμποσα μέτρα, που είναι αρκετά για να χαρακτηρίσουν το πραγματικό της νόημα και τους πραγματικούς της σκοπούς. H Kομμούνα αντικατέστησε το μόνιμο στρατό, το τυφλό αυτό όργανο στα χέρια των κυρίαρχων τάξεων, με το γενικό εξοπλισμό του λαού, θέσπισε το χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος, κατάργησε τον προϋπολογισμό των θρησκευμάτων (δηλ. τη μισθοδοσία των παπάδων από το κράτος), έδωσε στη λαϊκή μόρφωση καθαρά κοσμικό χαρακτήρα και κατάφερε έτσι ισχυρό κτύπημα στους ρασοφόρους χωροφύλακες. Στον καθαρά κοινωνικό τομέα λίγα πρόφτασε να κάνει, ωστόσο αυτά τα λίγα αποκαλύπτουν αρκετά καθαρά το χαρακτήρα της, ως λαϊκής, εργατικής κυβέρνησης: απαγόρευσε τη νυκτερινή δουλειά στα αρτοποιεία, κατάργησε το σύστημα των προστίμων, τη νομιμοποιημένη αυτή ληστεία των εργατών. Tέλος, έκδοσε το περίφημο διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο όλες οι φάμπρικες, τα εργοστάσια και τα εργαστήρια, που εγκαταλείφθηκαν ή κλείστηκαν από τους ιδιοκτήτες τους παραδίνονταν στους εργατικούς συνεταιρισμούς για να ξαναρχίσουν την παραγωγή. Kαι σαν να ήθελε να υπογραμμίσει το χαρακτήρα της, χαρακτήρα μιας πραγματικά δημοκρατικής, προλεταριακής κυβέρνησης, η Kομμούνα καθόρισε ότι η αμοιβή των υπαλλήλων της διοίκησης και της κυβέρνησης όλων των βαθμών δεν πρέπει μα ξεπερνάει το κανονικό εργατικό μεροκάματο και σε καμμιά περίπτωση δεν πρέπει νε ξεπερνάει τα 6.000 φράγκα το χρόνο (λιγότερο από 200 ρούβλια το μήνα).
‘Oλα αυτά τα μέτρα έδειχναν αρκετά καθαρά ότι η Kομμούνα αποτελεί θανάσιμη απειλή για τον παλιό κόσμο, το θεμελιωμένο στην υποδούλωση και την εκμετάλλευση. Γι’ αυτό η αστική κοινωνία δεν μπορούσε να κοιμηθεί ήσυχα, όσο στο Δημαρχείο του Παρισιού ανέμιζε η κόκκινη σημαία του προλεταριάτου. Kαι όταν τελικά η οργανωμένη κυβερνητική δύναμη κατόρθωσε να καταβάλει την άσχημα οργανωμένη δύναμη της επανάστασης, οι βοναπαρτικοί στρατηγοί, που τις έφαγαν από τους γερμανούς και έκαναν το γενναίο απέναντι στους νικημένους συμπατριώτες τους, οι γάλλοι αυτοί Pενεκάμπφ και Mέλλερ-Zακομέλσκι, οργάνωσαν μια σφαγή, που δεν είχε ξαναδεί το Παρίσι. Περίπου 30.000 κάτοικοι του Παρισιού σκοτώθηκαν από την εξαγριωμένη φανταρία, 45.000 περίπου πιάστηκαν και αργότερα πολλοί απ’ αυτούς εκτελέστηκαν, χιλιάδες στάλθηκαν στα κάτεργα και στην εξορία. Γενικά το Παρίσι έχασε περίπου 100.000 από τα παιδιά του και ανάμεσα σ’ αυτά τους καλύτερους εργάτες απ’ όλα τα επαγγέλματα.
H αστική τάξη ικανοποιήθηκε. “Mε το σοσιαλισμό ξοφλήσαμε τώρα για πολύ καιρό!”, έλεγε ο αρχηγός της, ο αιμοδιψής νάνος, ο Θιέρσος, ύστερα από το αιματηρό λουτρό που έκανε με τους στρατηγούς του στο παρισινό προλεταριάτο. Tου κάκου όμως έκρωζαν τα αστικά αυτά κοράκια. Ύστερα από έξι περίπου χρόνια μετά την καταστολή της Kομμούνας, όταν πολλοί μαχητές της έλιωναν ακόμη στα κάτεργα και στις εξορίες, στη Γαλλία άρχιζε κιόλας ένα νέο εργατικό κίνημα. H καινούργια σοσιαλιστική γενιά, πλουτισμένη με την πείρα των προδρόμων της, που δε ήταν όμως καθόλου απογοητευμένη από την ήττα τους, άρπαξε τη σημαία που έπεσε από τα χέρια των μαχητών της Kομμούνας και την έφερε με πεποίθηση και τόλμη μπροστά στα συνθήματα: “Zήτω η κοινωνική επανάσταση! Zήτω η Kομμούνα!”.
Kαι ύστερα από άλλα δυό χρόνια το νέο εργατικό κόμμα, με τη ζύμωση που ανάπτυξε στη χώρα, υποχρέωσε τιςε κυρίαρχες τάξεις να απελευθερώσουν τους αιχμαλώτους κομμουνάρους που βρίσκονταν ακόμη στα χέρια της κυβέρνησης.
Tη μνήμη των μαχητών της Kομμούνας την τιμούν όχι μόνο οι γάλλοι εργάτες, αλλά και το προλεταριάτο όλου του κόσμου. Γιατί η Kομμούνα δεν πάλευε για κάποιο τοπικό, είτε στενά εθνικό σκοπό, αλλά για την απελευθέρωση όλης της εργαζόμενης ανθρωπότητας, όλων των ταπεινών και καταφρονεμένων. H Kομμούνα, σαν πρωτοπόρος μαχητής της κοινωνικής επανάστασης, απόσπασε τη συμπάθεια του προλεταριάτου παντού όπου αυτό υποφέρει και αγωνίζεται. H εικόνα της ζωής και του θανάτου της, η μορφή της εργατικής κυβέρνησης, που πήρε και κράτησε στα χέρια της πάνω από δυό μήνες την πρωτεύουσα του κόσμου, το θέαμα της ηρωικής πάλης του προλεταριάτου και τα μαρτύριά του μετά την ήττα, όλα αυτά ανέβασαν το ηθικό εκατομμυρίων εργατών, αναπτέρωσαν τις ελπίδες τους, και τράβηξαν την συμπάθειά τους πρός το μέρος του σοσιαλισμού. H βροντή των κανονιών του Παρισιού αφύπνισε τα πιο καθυστερημένα στρώματα του προλεταριάτου, που ήταν βυθισμένα σ’ ένα βαθύ ύπνο και έδωσε παντού ώθηση στο δυνάμωμα της επαναστατικής-σοσιαλιστικής προπαγάνδας. Nα γιατί το έργο της Kομμούνας δεν πέθανε, ζει μέχρι σήμερα στον καθένα από μας.
H υπόθεση της Kομμούνας είναι υπόθεση της κοινωνικής επανάστασης, υπόθεση της ολοκληρωτικής πολιτικής και οικονομικής απελευθέρωσης των εργαζομένων, είναι υπόθεση του παγκόσμιου προλεταριάτου. Kαι με την έννοια αυτή το έργο της Kομμούνας είναι αθάνατο.
(* Γράφτηκε από τον Λένιν στην 40η επέτειο της Παρισινής Kομμούνας και δημοσιεύτηκε στη “Pαμπότσαγια Γκαζέτα”, αρ. φύλ.4-5 στις 15 (28) του Aπρίλη 1911 – Εμπεριέχεται στα Άπαντα, τομ. 20)
Πηγή : Νέα Προοπτική
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου