Γράμματα Από Τη Φυλακή – Ρόζα Λούξεμπουργκ

Μπρόνκεν (Πόζεν), φυλακές φρουρίου, 28-12-1916

Αγαπημένη μου Τίλντε,

Σου απαντώ αμέσως στο χριστουγεννιάτικο γράμμα σου, όσο ακόμα ο θυμός μου διατηρείται φρέσκος. Ναι, το γράμμα σου αυτό, κι ας είναι τόσο μικρό, μ’ έκανε έξω φρενών. Σε κάθε σου γραμμή μέσα διακρίνω, το πόσο φοβερά ξανάρχισες να επηρεάζεσαι από το περιβάλλον σου. Το κλαψιάρικο ύφος σου, αυτό το αχ! και βαχ! για τις «απογοητεύσεις» που δοκιμάσατε, εξαιτίας άλλων. Αντίς να κοιτάξετε τον ίδιο τον εαυτό σας στον καθρέφτη, για ν’ αντικρίσετε έτσι όλη την ελεεινότητα της ανθρωπότητας στο πιο ταιριαστό της αποτύπωμα! Και το «εμείς» τώρα, εννοεί το στόμα σου την τελματώδη βατραχοπαρέα σου, ενώ, όσο ήσουν κοντά μου, άλλοτες, εννοούσε τη δική μου συντροφιά. Στάσου λοιπόν και θ’ ασχοληθώ και με το «σεις».

Με μελαγχολία μου λες ότι σας θεωρώ «πολύ λίγο ριψοκίνδυνους». «Πολύ λίγο», όρος συγκαταβατικός. Δεν είστε μονάχα καθόλου τολμηροί, είστε μάλιστα «ερπετά». Ο χαρακτηρισμός μου δεν δηλώνει μόνο τη διαφορά του βαθμού, αλλά και την ουσία. «Εσείς», ουσιαστικά, ανήκετε σ’ ένα άλλο ζωολογικό είδος απ’ ό,τι εγώ, και η γκρινιάρικη, μισοκακόμοιρη, δειλή και ατελής υπόστασή σας μου είναι ξένη, τόσο μισητή τώρα, όσο ποτές. «Η διακινδύνευση θα σας ταίριαζε», μου γράφεις «μονάχα που εξαιτίας της σε χώνουν στα μπουντρούμια και τι θα ωφελούσε;». Αχ! 

Εσείς, δυστυχισμένες μικρομπακαλίστικες ψυχές, έτοιμες να πουλήσετε «τοις μετρητοίς» λίγον «ηρωισμόν», έστω και για τρεις σκουριασμένες χαλκοδεκάρες, φτάνει να μετρηθεί το «όφελος» πάνω στο τραπέζι της συναλλαγής. Και τα απλά λόγια ενός τίμιου και ευθύ ανθρώπου: «Εδώ στέκομαι, δεν μπορώ αλλιώς, ο Θεός ας με βοηθήσει», εσείς δεν θα τα ξεστομίσετε ποτέ!

Μεγάλη τύχη, που η ως τώρα ιστορία δεν έγινε από κάτι όμοιούς σας, γιατί αλλιώς δε θα ’χαμε γνωρίσει τη Μεταρρύθμιση και θα βρισκόμασταν ακόμα στο ancien regime.

Όσο για μένα, που ποτέ μου δεν υπήρξα μαλακή, τον τελευταίο τούτον καιρό έγινα σκληρή σαν τ’ ακονισμένο ατσάλι. Και από δω και μπρος δεν θα επιτρέψω στον εαυτό μου την παραμικρότερη παραχώρηση, τόσο στον πολιτικό στίβο, όσο και μέσα στον προσωπικό μου κύκλο. Σαν αναθυμούμαι τη γαλαρία των ηρώων σας με πιάνει ναυτία: Τον γλυκό Χάαζε, τον Ντίτμαν με την ωραία γενειάδα και τις γοητευτικές αγορεύσεις του στη Βουλή, τον άστατο «ποιμένα» Κάουτσκι, που ο Μανωλάκης σου τον ακολουθεί σ’ όλα του τα ύψη και τα βάθη, τον μεγαλοπρεπή Άρτουρ –ουφ! je n’ en finirai! 

Σου τ’ ορκίζομαι! Κάλιο έχω να μείνω μέσα, χρόνια και χρονάκια -δεν σου λέω, εδώ είμαι σαν σε Παράδεισο- έστω στα μπουντρούμια της Αλεξάντερπλατς, στο μεγάλο κελί των ένδεκα τ.μ. και το βράδυ χωρίς φως, σφηνωμένη ανάμεσα στο C (αλλά χωρίς W) και το σιδερένιο ράντζο, έχοντας για συντροφιά μου τον αγαπητό μου Möricke, παρά να ’μαι με τους ήρωές σας, χωρίς το δικαίωμα να πω τη λέξη «θ’ αγωνιστούμε» ή να κάνω κάτι!

Θα προτιμούσα ασφαλώς να συναναστρέφομαι τον κόμη Westarp, όχι γιατί αναφέρθηκε μέσα στο Ράϊχσταγκ στα «αμυγδαλωτά βελούδινα μάτια μου», αλλά γιατί είναι άντρας!

Σου το δηλώνω, μόλις μπορέσω να βγάλω πάλι το μουσούδι μου στον ελεύθερο αγέρα, θα σας κυνηγήσω, θα καταδιώξω τη «βατραχοπαρέα» σας με ήχους πνευστών οργάνων, με κλαγγές καμτσικιών και με λυσσασμένα σκυλιά -όπως έκανε η Πενθεσίλεια- αλλά, σεις προς Θεού! δεν έχετε κανέναν Αχιλλέα ανάμεσά σας!

Χόρτασες από πρωτοχρονιάτικες ευχές;

Κοίτα το λοιπόν να μείνεις άνθρωπος. Το παν είναι να παραμείνει κανείς άνθρωπος. Δηλαδή: σταθερός και διαυγής και χαρούμενος, παρ’ όλα αυτά, γιατί οι «κλαυθμηρισμοί» είναι κύριο χαρακτηριστικό της αδυναμίας.

Να ’σαι άνθρωπος θα πει να ρίξεις τη ζωή σου ολόκληρη στη βαριά ζυγαριά του «πεπρωμένου», όταν πρέπει να γίνει έτσι. Όμως την ίδια στιγμή, να χαίρεσαι την κάθε ηλιόλουστη μέρα και το κάθε ωραίο περαστικό σύννεφο.

Αχ, δεν ξέρω να γράφω συνταγές, το πώς πρέπει να ’ναι ο άνθρωπος, το μόνο που μπορώ να ξέρω είναι το πώς είναι. Και συ το ’ξερες πολύ καλά, σαν περπατούσαμε στα χωράφια και το κόκκινο χρώμα του ήλιου ξαπλωνόταν πάνω στα στάχυα. Ο κόσμος είναι τόσο ωραίος μ’ όλη τη φρίκη του και θα ’ταν σίγουρα πιο ωραίος, αν δεν τον βάραιναν οι αδύναμοι και οι δειλοί. Έλα, τώρα, σου χαρίζω ένα ακόμα φιλί, γιατί είσαι και θα μείνεις ένα τίμιο μικρό ανθρωπάκι.

Στην υγειά σου και Καλή Χρονιά!
Ρόζα