Redmarks : "Καρλ Μαρξ - Η Ιστορία Της Ζωής Του"

ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 7 ΑΠΡΙΛΗ

Ο Μαρξ χωρίς ει­κό­νι­σμα. Μια «αι­ρε­τι­κή» βιο­γρα­φία

 Άλλο ένα βι­βλίο για τον Μαρξ; Όχι ακρι­βώς. Το βι­βλίο του Φραντς Μέ­ρινγκ, «Καρλ Μαρξ, η ιστο­ρία της ζωής του», που κυ­κλο­φο­ρεί από τις εκ­δό­σεις Redmarks σε με­τά­φρα­ση του Χρή­στου Υφα­ντή κο­μί­ζει από πολ­λές πλευ­ρές  και­νούρ­για πράγ­μα­τα, πα­ρό­τι είναι γραμ­μέ­νο πριν από πε­ρί­που 100 χρό­νια.

Και κο­μί­ζει και­νούρ­για πράγ­μα­τα γιατί κατ’ αρχάς πρό­κει­ται για το πρώτο βι­βλίο του αγνοη­μέ­νου από τους εμπο­ρι­κούς και κομ­μα­τι­κούς εκ­δο­τι­κούς μη­χα­νι­σμούς Γερ­μα­νού σο­σια­λι­στή δη­μο­σιο­γρά­φου, που εκ­δί­δε­ται στα ελ­λη­νι­κά (μη νο­μί­σε­τε: και σε άλλες δυ­τι­κές γλώσ­σες άρ­γη­σε πάρα πολύ να με­τα­φρα­στεί το έργο του και ει­δι­κά ετού­το το βι­βλίο).

Ο ανα­γνώ­στης θα κα­τα­λά­βει από τον πρό­λο­γο κιό­λας του συγ­γρα­φέα ότι πρό­κει­ται για μια «αι­ρε­τι­κή» βιο­γρα­φία, μια βιο­γρα­φία που αμ­φι­σβη­τεί το αλά­θη­το του  «ει­κο­νί­σμα­τος», μια βιο­γρα­φία που φέρ­νει τον «άγιο» της Αρι­στε­ράς, στο επί­πε­δο του πραγ­μα­τι­κού αν­θρώ­που, με τις με­γα­λειώ­δεις στιγ­μές του, τα προ­σω­πι­κά του βά­σα­να, αλλά και τα λάθη του. Ο Μέ­ρινγκ πέ­θα­νε στρα­τευ­μέ­νος στο στρα­τό­πε­δο της Ρόζας Λού­ξε­μπουγκ (η οποία έχει συμ­βά­λει στη συγ­γρα­φή ενός κε­φα­λαί­ου του εν λόγω βι­βλί­ου) και των συ­ντρό­φων της, πα­ρα­μέ­νο­ντας πε­πει­σμέ­νος μαρ­ξι­στής έως το τέλος της ζωής του. Ωστό­σο πα­ρέ­μει­νε επί­σης αθε­ρά­πευ­τα αντι­κει­με­νι­κός επι­μέ­νο­ντας να με­τα­φέ­ρει στον ανα­γνώ­στη ό,τι είναι δυ­να­τόν κο­ντύ­τε­ρα στην αλή­θεια.

Από αυτή την άποψη η έκ­δο­ση αυτή απο­τε­λεί μια ση­μα­ντι­κή συμ­βο­λή στην κα­τα­νό­η­ση των συν­θη­κών και της δια­δι­κα­σί­ας οι­κο­δό­μη­σης της Α’ Διε­θνούς, δηλ. του πρα­κτι­κού έργου του Μαρξ, μέσα από, πολ­λές φορές, άγνω­στα στο ελ­λη­νι­κό κοινό επει­σό­δια.  Μορ­φές όπως ο Μπα­κού­νιν, ο Λασάλ, ο Πρου­ντόν ξα­να­μπαί­νουν στο κάδρο έξω από την «ορ­θο­δο­ξία» που κλη­ρο­δό­τη­σαν οι σο­βιε­τι­κές αρχές από τη δε­κα­ε­τία του 1930 και μετά.

Όμως το εν­δια­φέ­ρον του Μέ­ρινγκ δεν εξα­ντλεί­ται στα πρα­κτι­κά πο­λι­τι­κά ζη­τή­μα­τα: ο συγ­γρα­φέ­ας απλώ­νει μπρο­στά μας ολό­κλη­ρο το θε­ω­ρη­τι­κό οπλο­στά­σιο που πα­ρά­χθη­κε από την πένα του με­γά­λου Γερ­μα­νού επα­να­στά­τη: η ση­μα­σία της φι­λο­σο­φί­ας, τι εί­δους πο­λι­τι­κό πρό­γραμ­μα και σε συμ­μα­χία με ποιους, η ουσία του «Κε­φα­λαί­ου», όλα αυτά ανα­λύ­ο­νται συ­νο­πτι­κά, στο πλαί­σιο των επί­δι­κων ιστο­ρι­κών ζη­τη­μά­των της επο­χής. Ζη­τή­μα­τα όμως που, όπως θα δια­πι­στώ­σει εύ­κο­λα ο ανα­γνώ­στης, είναι εξαι­ρε­τι­κά επί­και­ρα και σή­με­ρα.

Αλλά επει­δή μι­λά­με για βιο­γρα­φία, από το βι­βλίο δεν μπο­ρού­σαν να λεί­πουν οι ανα­φο­ρές στις προ­σω­πι­κές στιγ­μές του Μαρξ. Μια ζωή εξο­ρία, μια ζωή προ­σω­πι­κά βά­σα­να και κα­κου­χί­ες, αλλά και δύο κα­τα­λυ­τι­κές σχέ­σεις χωρίς τις οποί­ες πι­θα­νό­τα­τα η κλη­ρο­νο­μιά που μας άφησε ο Μαρξ θα ήταν πολύ πιο φτωχή: η γυ­ναί­κα του Τζέν­νυ και ο φίλος του Φρί­ντριχ (Έν­γκελς). Όμως, παρά το μο­να­δι­κό χα­ρα­κτή­ρα αυτών των δε­σμών ο Μέ­ρινγκ δεν πα­ρα­λεί­πει να ανα­φέ­ρει ακόμη και τη μο­να­δι­κή στιγ­μή που ψυ­χράν­θη­καν οι σχέ­σεις του Μαρξ με τον Έν­γκελς.

Από τη σκο­πιά του ο Χρ. Υφα­ντής δεν έχει κάνει απλώς μια με­τά­φρα­ση: προ­σπά­θη­σε τόσο στον εκτε­νή πρό­λο­γό του, αλλά και στις ανα­λυ­τι­κές πα­ρα­πο­μπές να διευ­κο­λύ­νει τον ανα­γνώ­στη «ει­σά­γο­ντάς» τον στα ζη­τή­μα­τα της τότε επο­χής, μη δι­στά­ζο­ντας πολ­λές φορές να δια­φα­νεί η δική του απο­κρυ­σταλ­λω­μέ­νη άποψη, χωρίς ποτέ ωστό­σο να απο­μα­κρυν­θεί από την αρχή του ίδιου του Μέ­ρινγκ για την πο­λι­τι­κή ανα­γκαιό­τη­τα να με­τα­φέ­ρου­με στις νέες γε­νιές την αλή­θεια.

Έγρα­ψαν για τον συγ­γρα­φέα και το βι­βλίο:

«Τη στι­γµή αυτή δεν µπο­ρού­σα­µε να προ­σφέ­ρου­µε τί­πο­τε πιο ωραίο στις µάζες για να τους θυ­µί­σου­µε τις κα­λύ­τε­ρες πα­ρα­δό­σεις τους».Ρόζα Λού­ξε­µπουργκ – Γε­νά­ρης 1918, µε αφο­ρµή την έκ­δο­ση του βι­βλί­ου του Μέ­ρινγκ για τον Μαρξ

«Ο Μέ­ρινγκ είναι ένας άν­θρω­πος που όχι µόνο θέλει, αλλά ξέρει και να είναι µαρ­ξι­στής». Λένιν, 1908
«Η εξαι­ρε­τι­κή ιστο­ρι­κή αί­σθη­ση του Μέ­ρινγκ, η πλα­τιά του µόρ­φω­ση και η κα­τα­νό­η­ση από µέ­ρους του της υλι­στι­κο-ιστο­ρι­κής µε­θό­δου έδω­σαν εξαι­ρε­τι­κά απο­τε­λέ­σµα­τα. Με το δυ­να­τό και λα­µπρό ύφος, ασχο­λή­θη­κε µε προ­βλή­µα­τα πολύ σύν­θε­τα: ανέ­λυ­σε την ιστο­ρία της Πρω­σί­ας, την αρι­στο­κρα­τία των γαιο­κτη­µό­νων και το µύθο των Χό­εν­τζο­λερν, την ιστο­ρία της γε­ρµα­νι­κής σο­σιαλ­δη­µο­κρα­τί­ας, τη γέ­νε­ση του µαρ­ξι­σµού, έθεσε προ­βλή­µα­τα της ιστο­ρί­ας, της λο­γο­τε­χνί­ας και της φι­λο­σο­φί­ας. Οι µε­λέ­τες του πάνω σ’ αυτά τα θέ­µα­τα απο­τε­λούν ακόµα σή­µε­ρα έγκυ­ρα όρ­γα­να για να προ­σεγ­γί­σει κά­ποιος επι­στη­µο­νι­κά αυτά τα φαι­νό­µε­να». Πρέ­ντραγκ Βρα­νί­τσκι

«Θεωρώ ακόµα σή­µε­ρα το έργο του Μέ­ρινγκ “Karl Marx: The Story of his Life” (αγ­γλι­κή έκ­δο­ση, Νέα Υόρκη, Covici, Friede, 1935) την κα­λύ­τε­ρη ανα­φο­ρά στη ζωή και τη σκέψη του Μαρξ. Βα­σί­ζε­ται, εν µέρει, σε προ­σω­πι­κές συ­νε­ντεύ­ξεις µε συ­νερ­γά­τες του Μαρξ, κι ένα µέρος του βι­βλί­ου είχε γρα­φτεί από τη Ρόζα Λού­ξε­µπουργκ. Η βιο­γρα­φία του David McClellan “Karl Marx: His Life and Thought” είναι πιο εκ­συγ­χρο­νι­σµέ­νη, αλλά δεν έχει τη ζω­ντά­νια και τη θέρµη που έδωσε ο Μέ­ρινγκ στο δικό του εγ­χεί­ρη­μα».  Mourray Bookchin, στο βι­βλίο του «Τρίτη επα­νά­στα­ση»

Λίγα λόγια για τον συγ­γρα­φέα

Ο Φραντς Μέ­ρινγκ (Franz Erdman Mehring, 1846-1919) υπήρ­ξε ένας από τους γνω­στό­τε­ρους µαρ­ξι­στές της «γε­νιάς» που, στη Γε­ρµα­νία, δια­δέ­χθη­κε τους Μαρξ και Έν­γκελς.

Υπήρ­ξε δρα­στή­ριο στέ­λε­χος του Σο­σιαλ­δη­µο­κρα­τι­κού Κό­µµα­τος (SPD) µε ση­µα­ντι­κό ρόλο στην προ­γρα­µµα­τι­κή συ­ζή­τη­ση και στον Τύπο του κό­µµα­τος.

Το 1914 δια­φώ­νη­σε µε τους Σο­σιαλ­δη­µο­κρά­τες για τη στάση απέ­να­ντι στον Α’ Πα­γκό­σµιο Πό­λε­µο και, προ­χω­ρώ­ντας στη ρήξη µε το SPD, ταυ­τί­στη­κε µε τη Ρόζα Λού­ξε­µπουργκ, τον Καρλ Λί­µπ­κνε­χτ, την Κλάρα Τσέτ­κιν και άλ­λους µε τους οποί­ους συ­γκρό­τη­σαν µαζί την ηγε­σία του «Σπάρ­τα­κου».

Υπο­στή­ρι­ξε θερµά την Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση και την πο­λι­τι­κή των µπολ­σε­βί­κων. Υπο­στή­ρι­ξε τη µε­τε­ξέ­λι­ξη της «Ένω­σης Σπάρ­τα­κου» σε Κο­µµου­νι­στι­κό Κόµµα Γε­ρµα­νί­ας (KPD) και την έντα­ξή του στην 3η Διε­θνή.

Το 1919, ήδη βαριά άρ­ρω­στος, πέ­θα­νε δυο βδο­µά­δες µετά την εί­δη­ση για τη δο­λο­φο­νία της Ρόζας Λού­ξε­µπουργκ και του Καρλ Λί­µπ­κνε­χτ.

Σε αντί­θε­ση µε τη βαθιά εκτί­µη­ση του Λένιν και όλης της «πα­λιάς φρου­ράς» των µπολ­σε­βί­κων απέ­να­ντι στα στε­λέ­χη του «Σπάρ­τα­κου», η µε­τέ­πει­τα σο­βιε­τι­κή ηγε­σία της στα­λι­νι­κής επο­χής αντι­µε­τώ­πι­σε µε βαθιά κα­χυ­πο­ψία, ου­σια­στι­κά µε εχθρό­τη­τα, τις από­ψεις αυτής της ηρω­ι­κής ηγε­τι­κής οµά­δας. Το έργο του Μέ­ρινγκ (όπως και των άλλων συ­ντρό­φων του) συ­κο­φα­ντή­θη­κε και απο­σιω­πή­θη­κε, έχο­ντας να αντι­µε­τω­πί­σει τη ρε­τσι­νιά του «λου­ξε­µπουρ­γκι­σµού».

Φραντς Μέ­ρινγκ
Καρλ Μαρξ – Η ιστο­ρία της ζωής του
Με­τά­φρα­ση: Χρή­στος Υφα­ντής
Σε­λί­δες 608, δια­στά­σεις 17X24
ISBN 9786188307308
Τιμή € 27,00
Εκ­δό­σεις Redmarks, Μάρ­της 2017