Σαν Σήμερα Έφυγε ο ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ το 1883

Ο επικήδειος του Κ.Μαρξ, από τον φίλο του Φ.Ενγκελς, με αφορμή από το θάνατο του το 1883.

Στις 14 του Μαρτη στις 3 παρα τεταρτο το απογευμα,ο μεγαλυτερος εν ζωη στοχαστης επαψε να σκεφτεται. Ειχε αφεθει μόνος για μολις δυο λεπτα,και οταν γυρισαμε τον βρηκαμε στην πολυθρονα του ειρηνικα κοιμισμενο, αλλά για παντα. Μια ανυπολογιστη απωλεια εχουν υποστει και το μαχητικο προλεταριατο της Ευρωπης και της Αμερικης και η ιστορικη επιστημη, με το θανατο αυτου του ανθρωπου. Το κενο που εχει μεινει με την αναχωρηση αυτου του ρωμαλεου πνευματος αρκετα συντομα θα γινει αισθητο.

Ακριβως οπως ο Δαρβίνος ανακαλυψε το νομο της εξελιξης της οργανικης φυσης,ετσι και ο Μαρξ ανακαλυψε την εξελιξη της ανθρωπινης Ιστοριας : το απλο γεγονος, μεχρι τωρα συγκαλυμμενο απο την υπεραναπτυξη της ιδεολογιας, οτι η ανθρωποτητα πρεπει πρωτα απ΄ολα να φαει, να πιει, να στεγαστει και να ντυθει, πριν μπορεσει να συνεχισει την πολιτικη, την επιστημη,τη θρησκεια κ.τ.λ. · οτι γι’ αυτο η παραγωγη των άμεσων υλικων μεσων συντηρησης και κατα συνεπεια η εκαστοτε βαθμιδα της οικονομικης εξελιξης που εχει επιτευχθει απο εναν συγκεκριμενο λαο ή κατα τη διαρκεια μιας συγκεκριμενης εποχης,διαμορφωνουν το θεμελιο ,απ’ οπου ανελιχθηκαν οι κρατικοι θεσμοι,οι αντιληψεις για το δικαιο,την τεχνη,ακομα και οι θρησκευτικες παραστασεις,των ανθρωπων αυτης της εποχης , τη βαση απ’ οπου επομενως,και κατω απο το φως της οποίας,πρεπει να εξηγηθουν,και οχι αντιστροφα,οπως γινοταν μεχρι τωρα.

Μα αυτο δεν ειναι ολο.Ο Μαρξ επίσης ανακαλυψε τον ειδικο νομο της κίνησης που διεπει τον σημερινο καπιταλιστικο τροπο της παραγωγης,και την αστικη κοινωνια που αυτος ο τροπος παραγωγης εχει δημιουργησει. Η ανακαλυψη της υπεραξιας ξαφνικα εριξε φως στο προβλημα, που προσπαθωντας να το επιλυσουν ολες οι προηγουμενες ερευνες,τοσο των αστων οικονομολογων,οσο και των κοινωνικων κριτικων,ψηλαφουσαν στο σκοταδι. Δυο τετοιες ανακαλυψεις θα ηταν αρκετες στη διαρκεια μιας ζωης. Ευτυχης ο ανθρωπος που θα ειχε
αξιωθει να κανει εστω και μια τετοια ανακαλυψη. Μα σε καθενα ξεχωριστο τομεα που ερευνουσε ο Μαρξ–και ερευνουσε πάρα πολλους τομεις,κανεναν επιφανειακα–σε καθε τομεα,ακομα σ’αυτον των μαθηματικων,εκανε πρωτοτυπες ανακαλύψεις.

Τετοιος ηταν ο ανθρωπος της επιστημης. Αυτο ομως δεν ηταν ουτε το μισο του ανθρωπου.Η επιστημη ήταν για τον Μαρξ μια ιστορικα κινητήρια,επαναστατικη δυναμη.Ομως οσο μεγαλη κι αν ηταν η χαρα του που καλωσοριζε καθε νεα ανακαλυψη σε καποια θεωρητικη επιστημη,της οποίας οι πρακτικες εφαρμογες ηταν ισως αδυνατο να οραματιστεις,δοκιμαζε μια τελειως διαφορετικου ειδους χαρα οταν η ανακαλυψη ειχε ως συνεπεια αμεσες επαναστατικες αλλαγες στη βιομηχανια και στην ιστορικη εξελιξη γενικα.Για παραδειγμα,παρακολουθουσε απο κοντα την πορεια των ανακαλυψεων στον τομεα του ηλεκτρισμου και προσφατα εκεινες του Marcel Deprez.

Διοτι ο Μαρξ ηταν πριν απο καθε τι αλλο επαναστατης. Η πραγματικη αποστολη του στη ζωη ηταν να συνεισφερει, με τον εναν ή αλλον τροπο,να ανατραπει η καπιταλιστικη κοινωνια και οι κρατικοι θεσμοι που εχει φερει,δημιουργησει,να συνεισφερει στην απελευθερωση του συγχρονου προλεταριατου, που αυτος ήταν ο πρωτος να κανει συνειδητο της δικης του θεσης των δικων του αναγκων,συνειδητο των ορων της χειραφετησης του.Ο αγωνας ηταν το στοιχείο του.Και αγωνιζοταν με ενα παθος,ενα πεισμα, και μια επιτυχια τετοια που τοσο λιγοι μπορουσαν να φανουν εφαμιλλοι.Η πρωτη Rheinische Zeitung (1842),την παριζιανη Voerwarts (1844),την Deutsche Brusseler Zeitung (1847),την Neue Rheinische Zeitung (1848-49),την New York Tribune (1852-61) και,επιπροσθετα σ’αυτα,μια στρατια απο μαχητικα φυλλαδια,δουλειά σε οργανωσεις στο Παρισι,στις Βρυξελλες,στο Λονδινο,και τελικα,κορωνιδα ολων,το σχηματισμο της μεγαλης Διεθνους Ενωσης Εργατων —αυτο μαλιστα ηταν ενα επιτευγμα για το οποίο ο δημιουργος του καλλιστα θα μπορουσε να υπερηφανευεται ακομα και αν δεν ειχε κανει τιποτ’ αλλο.

Νά γιατί, ο Μαρξ ηταν ο πιο εντονα μισητος και συκοφαντημενος ανθρωπος του καιρου του. Οι κυβερνησεις, και απολυταρχικες και δημοκρατικες,τον απελαυναν απο τα εδαφη τους.Οι αστοι,ειτε συντηρητικοι ειτε υπερδημοκρατικοι,συναγωνίζονταν μεταξυ τους στο να σωριαζουν δυσφημισεις πανω του. Ολ’ αυτα τα παραμεριζε σαν να ηταν ιστος αραχνης,αγνοωντας τα,απαντωντας μόνο οταν μεγαλη αναγκη τον ωθούσε.

Και πεθανε αγαπημενος, τιμημενος, και θρηνουμενος απο εκατομμυρια επαναστατων συντροφων εργατων–απο τα ορυχεια της Σιβηριας ώς την Καλιφορνια,σε ολα τα μερη της Ευρωπης και της Αμερικης–και τολμω να πω οτι αν και μπορει να ειχε αποκτησει πολλους αντιπάλους, δεν ειχε σχεδον καθολου ουτε εναν προσωπικο εχθρο.

Το ονομα του θα ζησει δια μεσου των αιωνων, οπως επισης και το εργο του.»

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ του ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ
 

(Με βάση το έργο του Β. Ι. Λέξιν «Για τον Μαρξ και τον Μαρξισμό», εκδ. Σύγχρονη Εποχή)

Φεύγει από τη ζωή ο Κάρολος Μαρξ. Ο Κ. Μαρξ γεννήθηκε στις 5 Μάη 1818 στην πόλη Τριρ της Πρωσίας. Αφού τέλειωσε το γυμνάσιο, ο Μαρξ πήγε στο Πανεπιστήμιο, στην αρχή στη Βόννη και έπειτα στο Βερολίνο όπου σπούδασε νομικά, προπαντός όμως ιστορία και φιλοσοφία. Τέλειωσε το Πανεπιστήμιο το 1841 με μια διδακτορική διατριβή για τη φιλοσοφία του Επίκουρου.

Με τον Φρίντριχ Έγκελς συνδέθηκε το Σεπτέμβρη του 1844 στο Παρίσι, που από τότε έγινε ο πιο στενός του φίλος. Μαζί πήραν ενεργότατο μέρος στην τοτινή κοχλάζουσα ζωή των επαναστατικών ομάδων του Παρισιού (ιδιαίτερη σημασία είχε η θεωρία του Προυντόν, που ο Μαρξ την καταπολέμησε αποφασιστικά στην Αθλιότητα της Φιλοσοφίας το 1847) και επεξεργάστηκαν -παλεύοντας επίμονα ενάντια στις διάφορες θεωρίες του μικροαστικού σοσιαλισμού- τη θεωρία και την τακτική του επαναστατικού προλεταριακού σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Το 1845, ύστερα από επιμονή της πρωσικής κυβέρνησης, ο Μαρξ απελάθηκε από το Παρίσι σαν επικίνδυνος επαναστάτης και πήγε στις Βρυξέλλες. Την άνοιξη του 1847, οι Μαρξ και Ένγκελς προσχώρησαν στην «Ένωση των Κομμουνιστών» και πήραν μέρος στο II Συνέδριό της (Νοέμβρης 1847 στο Λονδίνο), όπου έπαιξαν εξέχοντα ρόλο. Με εντολή του Συνεδρίου συνέταξαν και το περίφημο Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος που εκδόθηκε το Φλεβάρη του 1848. Στο έργο αυτό εκθέτονταν με μεγαλοφυή σαφήνεια και διαύγεια η νέα κοσμοαντίληψη, ο συνεπής υλισμός που αγκαλιάζει και την περιοχή της κοινωνικής ζωής, η διαλεκτική σαν η πιο ολόπλευρη και η πιο βαθιά διδασκαλία της εξέλιξης, η θεωρία της ταξικής πάλης και ο κοσμοϊστορικός επαναστατικός ρόλος του προλεταριάτου, του δημιουργού της νέας, της κομμουνιστικής κοινωνίας.

Η νέα θεωρία επιβεβαιώθηκε περίλαμπρα από την πορεία των επαναστατικών γεγονότων του 1848-1849, όπως επιβεβαιώθηκε αργότερα και απ' όλα τα προλεταριακά και δημοκρατικά κινήματα όλων των χωρών του κόσμου. Με τη νίκη της αντεπανάστασης ο Μαρξ παραπέμφθηκε σε δίκη και κατόπιν απελάθηκε από τη Γερμανία (16 Μάη 1849). Αρχικά πήγε στο Παρίσι. Απελάθηκε όμως και από κει και πήγε στο Λονδίνο, όπου έμεινε ως το τέλος της ζωής του. Από εκεί ο Μαρξ διεξήγε αμείλικτο πόλεμο εναντίον των θεωριών και των ρευμάτων του μικροαστικού και γενικότερα του μη προλεταριακού σοσιαλισμού που κυριαρχούσαν τότε. Σε μια σειρά ιστορικές εργασίες επεξεργάστηκε την υλιστική του θεωρία, αφιερώνοντας τις δυνάμεις του κυρίως στη μελέτη της πολιτικής οικονομίας. Την επιστήμη αυτή ο Μαρξ την επαναστατικοποίησε στα έργα του «Η κριτική της πολιτικής οικονομίας» (1859) και «Το Κεφάλαιο» (τ. 1, 1867).

Η εποχή της αναζωογόνησης των δημοκρατικών κινημάτων στα τέλη της δεκαετίας 1850 - 1860 και στη διάρκεια της δεκαετίας 1860 - 1870 κάλεσε ξανά τον Μαρξ στην ενεργό δράση. Το 1864 ιδρύθηκε στο Λονδίνο η Ι Διεθνής, η «Διεθνής ένωση των εργατών». Ο Μαρξ ήταν η ψυχή αυτής της οργάνωσης, ήταν εκείνος που έγραψε την πρώτη «Διακήρυξή» της, καθώς και μια σειρά αποφάσεις, δηλώσεις και διακηρύξεις της. Ο Μαρξ, συνενώνοντας το εργατικό κίνημα των διαφόρων χωρών, προσπαθώντας να κατευθύνει στην κοίτη μιας κοινής δράσης τις διάφορες μορφές του μη προλεταριακού, του προμαρξικού σοσιαλισμού (Ματζίνι, Προυντόν, Μπακούνιν, αγγλικός φιλελεύθερος τρεϊντγιουνιονισμός, λασσαλικές ταλαντεύσεις προς τα δεξιά στη Γερμανία κλπ.) και καταπολεμώντας τις θεωρίες τους, σφυρηλάτησε μια ενιαία τακτική της προλεταριακής πάλης της εργατικής τάξης των διαφόρων χωρών.

Ύστερα από την ήττα της Κομμούνας του Παρισιού («Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία του 1871») και ύστερα από τη διάσπαση της Διεθνούς από τους μπακουνιστές, έγινε αδύνατη η παραμονή της Διεθνούς στην Ευρώπη. Έτσι, μετά το συνέδριο της Διεθνούς στη Χάγη (1872) ο Μαρξ εξασφάλισε τη μεταφορά του Γενικού Συμβουλίου της Διεθνούς στη Νέα Υόρκη. Η Διεθνής εκπλήρωσε έτσι τη διεθνή της αποστολή και παραχώρησε τη θέση της σε μια εποχή απροσμέτρητα πιο μεγάλης ανόδου του εργατικού κινήματος σε όλες τις χώρες του κόσμου, συγκεκριμένα στην εποχή της ανάπτυξής του σε πλάτος, στην εποχή της δημιουργίας μαζικών σοσιαλιστικών εργατικών κομμάτων στα πλαίσια κάθε εθνικού κράτους.

Η εντατική δράση στη Διεθνή και η ακόμη πιο εντατική απασχόληση του Μαρξ υπέσκαψαν οριστικά την υγεία του. Πέθανε στις 14 Μαρτίου 1883 στο Λονδίνο.