Ο Παντελής Πουλιόπουλος (1900-1943), είναι ηρωική και κορυφαία μορφή του κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα, με σημαντικό έργο για την πάλη του επαναστατικού προλεταριάτου σήμερα.
Ο Παντελής Πουλιόπουλος εκτελέστηκε στο Κούρνοβο, περιοχή Νεζερού, κοντά στο Δομοκό, στις 6 Ιούνη του 1943, μαζί με 106 αγωνιστές κομμουνιστές, ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι τροτσκιστές Γιάννης Ξυπόλητος, Nώντας Γιαννακός και Γιάννης Mακρής.
Η στάση του Πουλιόπουλου στο εκτελεστικό απόσπασμα είναι αντάξια όλης της ζωής και δράσης αυτού του επαναστάτη: πριν οι φαντάροι πυροβολήσουν, ο Πουλιόπουλος τους μίλησε στα ιταλικά, καλώντας στο όνομα της διεθνιστικής ταξικής αλληλεγγύης να εξεγερθούν ενάντια στους ιμπεριαλιστές. Οι μαρτυρίες γράφουν ότι το αποτέλεσμα ήταν να κατεβούν τα όπλα, αναγκάζοντας τον αξιωματικό και τους καραμπινιέρους να κάνουν την εκτέλεση.
Η στάση αυτή του επαναστάτη είναι χαρακτηριστική της πάλης του επαναστατικού κινήματος της εργατικής τάξης μέσα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, συμπυκνώνοντας ταυτόχρονα μια στάση ζωής του ίδιου Παντελή Πουλιόπουλου, στα τουλάχιστον 24 χρόνια της αφοσιωμένης στο μαρξισμό πάλης του. Από 19 χρονών (1919), φοιτητής της Νομικής, εντάχτηκε στο ΣΕΚΕ, στάλθηκε φαντάρος στο μέτωπο της Μικράς Ασίας (1919-1922), όπου πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη ενός παράνομου αντιπολεμικού δικτύου συμβουλίων φαντάρων και καταδικάστηκε για αυτό, σε θανατική ποινή. Μόνο η ήττα του ελληνικού στρατού κι η κατάρρευση του μετώπου τον έσωσε από την εκτέλεση. Στην επιστροφή του στην Ελλάδα, ηγήθηκε του μαζικού κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών και Θυμάτων Πολέμου, στην Ομοσπονδία του οποίου εκλέχτηκε πρόεδρος. Το 1924, σε ηλικία 24 χρονών, εκπροσώπησε το ΣΕΚΕ-ΚΚΕ στο 5ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ενώ λίγο μετά, στο Συνέδριο μετατροπής του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ σε ΚΚΕ, εκλέχτηκε γραμματέας του. Το 1925 δικάστηκε για «εσχάτη προδοσία» εξαιτίας της θέσης του ΚΚΕ για το Μακεδονικό. Παρά τη διαφορετική του θέση, ο Πουλιόπουλος υπεράσπισε τη θέση του Κόμματος, στη βάση της πάλης για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των καταπιεσμένων εθνοτήτων ενάντια στον «αγριανθρωπικό εθνικισμό» της αστικής τάξης. Η πεντάωρη ομιλία του Πουλιόπουλου στο δικαστήριο, κατάρριψε το κατηγορητήριο, μη αποτρέποντας όμως την εκτόπιση του Πουλιόπουλου και των άλλων συντρόφων του, στην Φολέγανδρο και αλλού, μέχρι το 1926. Τότε η κατάρρευση της δικτατορίας του Πάγκαλου, οδήγησε στην απελευθέρωσή του, σε μια περίοδο κατά την οποία ήδη, στο ΚΚΕ εμφανίζονταν τα πρώτα δείγματα σταλινικού εκφυλισμού. Ο Πουλιόπουλος, πάλεψε τις διαφωνίες του στο Κόμμα και διαγράφηκε από αυτό το 1927, ως υποστηρικτής της Αριστερής (Τροτσκιστικής) Αντιπολίτευσης, τη στιγμή που στη Σοβιετική Ένωση άρχιζαν οι μαζικές διαγραφές και κλιμακώνονταν οι διώξεις των αριστερών αντιπολιτευόμενων και του ίδιου του Τρότσκυ.
Από τη στιγμή αυτή και μετά, ο Παντελής Πουλιόπουλος, μαζί με άλλους θεωρητικούς του μαρξισμού, εκδίδει την επιθεώρηση «Σπάρτακος», η οποία περιλαμβάνει σημαντικές μαρξιστικές αναλύσεις για όλα τα ζητήματα της περιόδου. Από την τάση «Σπάρτακου» - όπως και από την οργάνωση των Αρχειομαρξιστών που από το 1930, ως ΚΟΜΛΕΑ, αποτελεί το ελληνικό τμήμα της «Διεθνούς Αριστερής Αντιπολίτευσης- θα προκύψει η ΕΟΚΔΕ, ο βασικός πυρήνας των δυνάμεων της 4ης Διεθνούς στην Ελλάδα. Ο Πουλιόπουλος, ως δικηγόρος επαναστάτης αγωνιστής, βρίσκεται διαρκώς στην υπεράσπιση εργατικών οργανώσεων, αγωνιστών, εργατών, φοιτητών, που ιδιαίτερα μετά την ψήφιση του «Ιδιώνυμου» και μέσα σε περίοδο όξυνσης των ταξικών συγκρούσεων της περιόδου της μεγάλης παγκόσμιας κρίσης του 1929 και της χρεοκοπίας της Ελλάδας το 1932, σύρονται στα δικαστήρια. Η γνώση του πολλών γλωσσών, η ευρυμάθειά του, η νομική του δεινότητα, το ήθος του, μπήκαν ολόψυχα στην υπηρεσία του επαναστατικού κινήματος της εργατικής τάξης, με τις μεταφράσεις έργων όπως η Συμβολή στην Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας και το Κεφάλαιο του Μαρξ (του Κάουτσκι), η Προδομένη Επανάσταση του Τρότσκυ και άλλα. Η μεγάλη συμβολή του Πουλιόπουλου στον μαρξιστικό εξοπλισμό του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, είναι το βιβλίο του Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα. Αναπτύσσοντας μια συγκεκριμένη μαρξιστική ανάλυση της φύσης του ελληνικού καπιταλισμού, κατεδαφίζει την σταλινική ανάλυση της 6ης Ολομέλειας της Κ.Ε του ΚΚΕ (1934) για τον αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα της επανάστασης στην Ελλάδα, αναπτύσσοντας μέσα από αυτήν την πολεμική, την μαρξιστική ανάλυση της διαρκούς επανάστασης και το πρόγραμμα της εργατικής εξουσίας, στη βάση της διεθνούς ιστορικής πείρας και της θεωρητικής παράδοσης του μαρξισμού.
Η καμπή για τη διεθνή κατάσταση, με την κατάληψη της εξουσίας από τους Ναζί στη Γερμανία το 1933, τη συντριβή του ισχυρότερου κομμουνιστικού κόμματος στην Ευρώπη, του ΚPD και η χρεοκοπία της Κομιντέρν, οδήγησε τον Τρότσκυ στην απόφαση για την ανάγκη ίδρυσης νέων επαναστατικών Κομμάτων και μιας νέας Διεθνούς, της 4ης Διεθνούς - πολιτική που συναντά την αντίθεση του Πουλιόπουλου. Το 1936, η δικτατορία Μεταξά, έρχεται ως επακόλουθο της προδοσίας των σταλινικών στο βωμό των λαϊκομετωπικών συμμαχιών με τους φιλελεύθερους αστούς (Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα) και την επακόλουθη αιματηρή καταστολή του επαναστατικού απεργιακού κινήματος του Μάη 1936 στη Θεσσαλονίκη. Ένα άγριο αντι-κομμουνιστικό κυνηγητό αρχίζει. Ο Πουλιόπουλος επικηρύσσεται και για τα επόμενα χρόνια δρα στην παρανομία, αναλαμβάνοντας την ευθύνη της πάλης για την 4η Διεθνή, πρωτοστατώντας, το 1938, στην ίδρυση της Ενιαίας Οργάνωσης Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΕΟΚΔΕ), η οποία το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, συμμετείχε στο ιδρυτικό συνέδριο της 4ης Διεθνούς, αποτελώντας, μαζί με την Κομμουνιστική Διεθνιστική Ένωση Ελλάδας (ΚΔΕΕ), ελληνικό τμήμα της 4ης Διεθνούς. Σε αυτήν την περίοδο γράφει τα σημαντικά του κείμενα ενάντια στα «Λαϊκά Μέτωπα» και για το χαρακτήρα του καθεστώτος Μεταξά. Το 1938, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται στην Ακροναυπλία, όπου γράφει τα κυριότερα προγραμματικά κείμενα και ντοκουμέντα προοπτικών της ΕΟΚΔΕ, παλεύοντας (1939-1941) ενάντια στην τάση Στίνα, ξεκαθαρίζοντας στα Τετράδια της Ακροναυπλίας τη σημασία της υπεράσπισης της ΕΣΣΔ στον επερχόμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο παρά την ύπαρξη της σταλινικής γραφειοκρατίας που πρέπεινα ανατραπεί, στην πάλη για τη νίκη της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης. Τα επόμενα χρόνια, παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας (φυματίωση) που προκαλούν οι συνθήκες κράτησής του, συνεχίζει τον αγώνα μέσα από τη φυλακή. Το 1941, με την κατάληψη της Ελλάδας από τα φασιστικά και ναζιστικά στρατεύματα, προτείνει, μέσα στην Ακροναυπλία, μαζί με τους άλλους τροτσκιστές συντρόφους του, την οργανωμένη απόδραση από τη φυλακή. Στην πρόταση αυτή, αντιτάσσονται οι σταλινικοί χαρακτηρίζοντάς την «προβοκάτσια» και ζητώντας από τους κρατούμενους να δείξουν εμπιστοσύνη στην πρόθεση των κρατικών αρχών να τους απελευθερώσουν. Το αποτέλεσμα αυτής της εγκληματικής στάσης των σταλινικών είναι η παράδοση της πλειοψηφίας των κρατουμένων, από τους ανθρωποφύλακες της μεταξικής δικτατορίας στους φασίστες, για να εκτελεστούν, 106 από αυτούς, τον Ιούνη του 1943, ως αντίποινα για την ανατίναξη της σήραγγας του Κούρνοβο από τους αντάρτες.
1. Παντελής Πουλιόπουλος, Eθνικισμός και Aγριανθρωπισμός, εκδόσεις Δρόμων, Aθήνα 2014, εισαγωγή - επιμέλεια Bαγγέλης Σακκάτος
2. Βαγγέλης Σακκάτος, Παντελής Πουλιόπουλος, Ο θεμελιωτής του μαρξισμού στην Ελλάδα - Τα Τετράδια της Ακροναυπλίας, εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα 2010.
Η στάση αυτή του επαναστάτη είναι χαρακτηριστική της πάλης του επαναστατικού κινήματος της εργατικής τάξης μέσα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, συμπυκνώνοντας ταυτόχρονα μια στάση ζωής του ίδιου Παντελή Πουλιόπουλου, στα τουλάχιστον 24 χρόνια της αφοσιωμένης στο μαρξισμό πάλης του. Από 19 χρονών (1919), φοιτητής της Νομικής, εντάχτηκε στο ΣΕΚΕ, στάλθηκε φαντάρος στο μέτωπο της Μικράς Ασίας (1919-1922), όπου πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη ενός παράνομου αντιπολεμικού δικτύου συμβουλίων φαντάρων και καταδικάστηκε για αυτό, σε θανατική ποινή. Μόνο η ήττα του ελληνικού στρατού κι η κατάρρευση του μετώπου τον έσωσε από την εκτέλεση. Στην επιστροφή του στην Ελλάδα, ηγήθηκε του μαζικού κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών και Θυμάτων Πολέμου, στην Ομοσπονδία του οποίου εκλέχτηκε πρόεδρος. Το 1924, σε ηλικία 24 χρονών, εκπροσώπησε το ΣΕΚΕ-ΚΚΕ στο 5ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ενώ λίγο μετά, στο Συνέδριο μετατροπής του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ σε ΚΚΕ, εκλέχτηκε γραμματέας του. Το 1925 δικάστηκε για «εσχάτη προδοσία» εξαιτίας της θέσης του ΚΚΕ για το Μακεδονικό. Παρά τη διαφορετική του θέση, ο Πουλιόπουλος υπεράσπισε τη θέση του Κόμματος, στη βάση της πάλης για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των καταπιεσμένων εθνοτήτων ενάντια στον «αγριανθρωπικό εθνικισμό» της αστικής τάξης. Η πεντάωρη ομιλία του Πουλιόπουλου στο δικαστήριο, κατάρριψε το κατηγορητήριο, μη αποτρέποντας όμως την εκτόπιση του Πουλιόπουλου και των άλλων συντρόφων του, στην Φολέγανδρο και αλλού, μέχρι το 1926. Τότε η κατάρρευση της δικτατορίας του Πάγκαλου, οδήγησε στην απελευθέρωσή του, σε μια περίοδο κατά την οποία ήδη, στο ΚΚΕ εμφανίζονταν τα πρώτα δείγματα σταλινικού εκφυλισμού. Ο Πουλιόπουλος, πάλεψε τις διαφωνίες του στο Κόμμα και διαγράφηκε από αυτό το 1927, ως υποστηρικτής της Αριστερής (Τροτσκιστικής) Αντιπολίτευσης, τη στιγμή που στη Σοβιετική Ένωση άρχιζαν οι μαζικές διαγραφές και κλιμακώνονταν οι διώξεις των αριστερών αντιπολιτευόμενων και του ίδιου του Τρότσκυ.
Από τη στιγμή αυτή και μετά, ο Παντελής Πουλιόπουλος, μαζί με άλλους θεωρητικούς του μαρξισμού, εκδίδει την επιθεώρηση «Σπάρτακος», η οποία περιλαμβάνει σημαντικές μαρξιστικές αναλύσεις για όλα τα ζητήματα της περιόδου. Από την τάση «Σπάρτακου» - όπως και από την οργάνωση των Αρχειομαρξιστών που από το 1930, ως ΚΟΜΛΕΑ, αποτελεί το ελληνικό τμήμα της «Διεθνούς Αριστερής Αντιπολίτευσης- θα προκύψει η ΕΟΚΔΕ, ο βασικός πυρήνας των δυνάμεων της 4ης Διεθνούς στην Ελλάδα. Ο Πουλιόπουλος, ως δικηγόρος επαναστάτης αγωνιστής, βρίσκεται διαρκώς στην υπεράσπιση εργατικών οργανώσεων, αγωνιστών, εργατών, φοιτητών, που ιδιαίτερα μετά την ψήφιση του «Ιδιώνυμου» και μέσα σε περίοδο όξυνσης των ταξικών συγκρούσεων της περιόδου της μεγάλης παγκόσμιας κρίσης του 1929 και της χρεοκοπίας της Ελλάδας το 1932, σύρονται στα δικαστήρια. Η γνώση του πολλών γλωσσών, η ευρυμάθειά του, η νομική του δεινότητα, το ήθος του, μπήκαν ολόψυχα στην υπηρεσία του επαναστατικού κινήματος της εργατικής τάξης, με τις μεταφράσεις έργων όπως η Συμβολή στην Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας και το Κεφάλαιο του Μαρξ (του Κάουτσκι), η Προδομένη Επανάσταση του Τρότσκυ και άλλα. Η μεγάλη συμβολή του Πουλιόπουλου στον μαρξιστικό εξοπλισμό του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, είναι το βιβλίο του Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα. Αναπτύσσοντας μια συγκεκριμένη μαρξιστική ανάλυση της φύσης του ελληνικού καπιταλισμού, κατεδαφίζει την σταλινική ανάλυση της 6ης Ολομέλειας της Κ.Ε του ΚΚΕ (1934) για τον αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα της επανάστασης στην Ελλάδα, αναπτύσσοντας μέσα από αυτήν την πολεμική, την μαρξιστική ανάλυση της διαρκούς επανάστασης και το πρόγραμμα της εργατικής εξουσίας, στη βάση της διεθνούς ιστορικής πείρας και της θεωρητικής παράδοσης του μαρξισμού.
Η καμπή για τη διεθνή κατάσταση, με την κατάληψη της εξουσίας από τους Ναζί στη Γερμανία το 1933, τη συντριβή του ισχυρότερου κομμουνιστικού κόμματος στην Ευρώπη, του ΚPD και η χρεοκοπία της Κομιντέρν, οδήγησε τον Τρότσκυ στην απόφαση για την ανάγκη ίδρυσης νέων επαναστατικών Κομμάτων και μιας νέας Διεθνούς, της 4ης Διεθνούς - πολιτική που συναντά την αντίθεση του Πουλιόπουλου. Το 1936, η δικτατορία Μεταξά, έρχεται ως επακόλουθο της προδοσίας των σταλινικών στο βωμό των λαϊκομετωπικών συμμαχιών με τους φιλελεύθερους αστούς (Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα) και την επακόλουθη αιματηρή καταστολή του επαναστατικού απεργιακού κινήματος του Μάη 1936 στη Θεσσαλονίκη. Ένα άγριο αντι-κομμουνιστικό κυνηγητό αρχίζει. Ο Πουλιόπουλος επικηρύσσεται και για τα επόμενα χρόνια δρα στην παρανομία, αναλαμβάνοντας την ευθύνη της πάλης για την 4η Διεθνή, πρωτοστατώντας, το 1938, στην ίδρυση της Ενιαίας Οργάνωσης Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΕΟΚΔΕ), η οποία το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, συμμετείχε στο ιδρυτικό συνέδριο της 4ης Διεθνούς, αποτελώντας, μαζί με την Κομμουνιστική Διεθνιστική Ένωση Ελλάδας (ΚΔΕΕ), ελληνικό τμήμα της 4ης Διεθνούς. Σε αυτήν την περίοδο γράφει τα σημαντικά του κείμενα ενάντια στα «Λαϊκά Μέτωπα» και για το χαρακτήρα του καθεστώτος Μεταξά. Το 1938, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται στην Ακροναυπλία, όπου γράφει τα κυριότερα προγραμματικά κείμενα και ντοκουμέντα προοπτικών της ΕΟΚΔΕ, παλεύοντας (1939-1941) ενάντια στην τάση Στίνα, ξεκαθαρίζοντας στα Τετράδια της Ακροναυπλίας τη σημασία της υπεράσπισης της ΕΣΣΔ στον επερχόμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο παρά την ύπαρξη της σταλινικής γραφειοκρατίας που πρέπεινα ανατραπεί, στην πάλη για τη νίκη της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης. Τα επόμενα χρόνια, παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας (φυματίωση) που προκαλούν οι συνθήκες κράτησής του, συνεχίζει τον αγώνα μέσα από τη φυλακή. Το 1941, με την κατάληψη της Ελλάδας από τα φασιστικά και ναζιστικά στρατεύματα, προτείνει, μέσα στην Ακροναυπλία, μαζί με τους άλλους τροτσκιστές συντρόφους του, την οργανωμένη απόδραση από τη φυλακή. Στην πρόταση αυτή, αντιτάσσονται οι σταλινικοί χαρακτηρίζοντάς την «προβοκάτσια» και ζητώντας από τους κρατούμενους να δείξουν εμπιστοσύνη στην πρόθεση των κρατικών αρχών να τους απελευθερώσουν. Το αποτέλεσμα αυτής της εγκληματικής στάσης των σταλινικών είναι η παράδοση της πλειοψηφίας των κρατουμένων, από τους ανθρωποφύλακες της μεταξικής δικτατορίας στους φασίστες, για να εκτελεστούν, 106 από αυτούς, τον Ιούνη του 1943, ως αντίποινα για την ανατίναξη της σήραγγας του Κούρνοβο από τους αντάρτες.
1. Παντελής Πουλιόπουλος, Eθνικισμός και Aγριανθρωπισμός, εκδόσεις Δρόμων, Aθήνα 2014, εισαγωγή - επιμέλεια Bαγγέλης Σακκάτος
2. Βαγγέλης Σακκάτος, Παντελής Πουλιόπουλος, Ο θεμελιωτής του μαρξισμού στην Ελλάδα - Τα Τετράδια της Ακροναυπλίας, εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα 2010.
Ερν. Αγγ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου