Η Απεργία Στην «Πούλμαν»

Πολύμηνη απεργιακή κινητοποίηση στην εταιρεία κατασκευής βαγονιών «Πούλμαν» στο Σικάγο, με αιματηρή κατάληξη και ήττα του αμερικανικού συνδικαλιστικού κινήματος. Αφορμή υπήρξε η μείωση των μισθών κατά 28% και η απόλυση τριών συνδικαλιστών τον Μάιο του 1894.

Ιδιοκτήτης της εταιρείας ήταν ο Τζορτζ Πούλμαν (1831-1897) εφευρέτης του βαγκόν-λι και όνομα οικείο στις μέρες μας (Πούλμαν ονομάζουμε ακόμα και σήμερα τα λεωφορεία). Ο Πούλμαν, συν τοις άλλοις, υπήρξε ένας φιλάνθρωπος καπιταλιστής, καθώς πίστευε ότι οι εργατικές αναταραχές προέρχονται από τις χαμηλές αμοιβές και τις κακές συνθήκες ζωής των εργαζομένων. Γι' αυτό φρόντιζε να καλοπληρώνει τους υπαλλήλους του και μάλιστα τους έκτισε μια πόλη στα νότια του Σικάγου για να τους στεγάσει.

Στην πόλη του Πούλμαν οι κάτοικοι ζούσαν σε άνετα διαμερίσματα, με τρεχούμενο νερό, γκάζι και αποχέτευση, κάτι πρωτόγνωρο για την εποχή. Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση παρεχόταν δωρεάν, ενώ υπήρχε ελεύθερη πρόσβαση σε μια δημόσια βιβλιοθήκη, που προικίστηκε με 5.000 τόμους από την προσωπική βιβλιοθήκη του Πούλμαν.

Όμως, οι καλές μέρες δεν διαρκούν πολύ και η οικονομική κρίση που έπληξε τις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα χτύπησε και την πόρτα της Πούλμαν. Η εταιρεία ως πρόσφορο μέσο επέλεξε τη μείωση των μισθών, χωρίς, όμως να μειώσει τα ενοίκια όσων ζούσαν στα σπίτια της. Οι συνδικαλιστές αντέδρασαν και η εργοδοσία, σε μία επίδειξη πυγμής, απέλυσε τρεις εκπροσώπους των εργαζομένων.

Οι εργαζόμενοι αποφάσισαν απεργία διαρκείας από τις 11 Μαΐου 1894, με την κάλυψη της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών (ARU), της οποίας ηγείτο ο Γιουτζίν Ντεμπς. Παρά την αντίδρασή του, καθώς φοβόταν δυναμική επέμβαση της κυβέρνησης, στο πλευρό των απεργών τάχθηκαν χιλιάδες σιδηροδρομικοί, που μποϊκόταραν όσους συρμούς χρησιμοποιούσαν βαγόνια της «Πούλμαν».

Οι σιδηροδρομικές συγκοινωνίες σε μεγάλο μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών παρέλυσαν. Στα μέσα Ιουνίου η ARU πρότεινε στην «Πούλμαν» να λυθεί η διαφορά της με τους απεργούς, μέσω διαιτησίας. Η εταιρεία, που, εν τω μεταξύ, είχε κηρύξει ανταπεργία (lock out), αρνήθηκε.

Σε μια ειρηνική διαδήλωση των απεργών στις 29 Ιουνίου στο Σικάγο, κάποιοι αναρχικοί εμφανίστηκαν με το μαξιμαλιστικό σύνθημα «Εκτροχιάστε τα τρένα, καταστρέψτε τα εργοστάσια, κάψτε ό,τι κινείται». Ήταν η ευκαιρία που ζητούσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης Ρίτσαρντ Όνλεϊ για να στείλει στην περιοχή τις ομοσπονδιακές δυνάμεις, παρά την αντίδραση του Δημάρχου του Σικάγου και του Κυβερνήτη του Ιλινόις.

Στις 3 Ιουλίου, με τη θέα των ομοσπονδιακών, το πλήθος εξαγριώθηκε και άρχισε να προβαίνει σε βανδαλισμούς. Στην εξέλιξη αυτή συνετέλεσε και η απαγόρευση της επικοινωνίας συνδικαλιστών και απεργών, που είχε επιβληθεί με δικαστική απόφαση. Τώρα, οι αναρχικοί είχαν το πάνω χέρι. Μόνο στις 6 Ιουλίου, 700 βαγόνια της «Πούλμαν» κάηκαν και προκλήθηκαν ζημιές ύψους 340.000 δολαρίων στα εργοστάσιά της. Την επόμενη μέρα μια μεγάλη φωτιά κατέστρεψε τα κτίρια μιας έκθεσης σε κεντρικό πάρκο του Σικάγου. Ήταν η ώρα των δυνάμεων καταστολής, που αριθμούσαν 14.000 άνδρες. Χτύπησαν στο ψαχνό, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους γύρω στους 30 διαδηλωτές και να τραυματιστούν πάνω από 20.

Η απεργία, έχοντας χάσει τον προσανατολισμό της, άρχισε να φυλλορροεί, αφού δεν είχε την υποστήριξη της Αμερικάνικης Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών (AFL). Η ALU προσφέρθηκε να μεσολαβήσει για λύση της απεργίας, αν η «Πούλμαν» ξαναπροσλάμβανε τους απολυμένους συνδικαλιστές. Η εταιρεία, που είχε τώρα το πάνω χέρι, αρνήθηκε και στις 2 Αυγούστου 1859 άνοιξε και πάλι τα εργοστάσιά της, χωρίς την παραμικρή υποχώρηση προς τους εργαζομένους. Τους έβαλε, μάλιστα, να υπογράψουν ένα χαρτί ότι δεν θα ξανασυνδικαλιστούν.

Ο ηγέτης της Αμερικανικής Ένωσης Σιδηροδρομικών Γιουτζίν Ντεμπς (1855-1926) καταδικάσθηκε σε εξάμηνη φυλάκιση για τα επεισόδια του Ιουλίου και η οργάνωση διαλύθηκε. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του διάβασε Μαρξ κι έγινε ένας από τους φλογερότερους σοσιαλιστές. Έθεσε υποψηφιότητα για Πρόεδρος των ΗΠΑ πέντε φορές και έλαβε το καλύτερο ποσοστό του 6% στις εκλογές του 1912.

Πηγή : sansimera